Kapelusz heraldyczny

Kapelusz heraldyczny

(także: kapelusz kardynalski) (ang. cardinal's hat)

Kapelusz o spłaszczonej czaszy oraz szerokim i płaskim rondzie. W zależności od godności kościelnej dostojnika różni się barwą. Jako insygnium herbowe kościelne stosowany w heraldyce zamiast infuły lub razem z nią. Ukazywany nad tarczą bądź kartuszem herbowym, niekiedy bezpośrednio pod nim znajduje się korona szlachecka lub dodatkowe insygnia. Charakterystycznymi elementami k. h. są tzw. chwosty, czyli symetrycznie rozmieszczone po bokach herbu dwa sznury z frędzlami. Ich liczba zależna jest od godności hierarchy (15 – kardynał, 10 – arcybiskup, 6 – biskup i opat, 3 – prałat, kanonik kapituły, 2 – dziekan, 1 – księża bez godności honorowych). Na oprawach pojawia się jako element herbów hierarchów kościelnych w ich →superekslibrisach. Najczęściej zarówno k. h. jak i fragmenty sznura oraz chwosty wyciskane były z osobnych tłoków, co pozwalało introligatorom na kombinowanie ich liczby oraz dodawanie innych insygniów.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Herb
Infuła
Insygnia herbowe kościelne

Grafika

• 

  Kapelusz heraldyczny (tzw. kardynalski) z chwostami w złotniczym superekslibrisie biskupim, XVII w.

• 

  Kapelusz heraldyczny (tzw. kardynalski) z chwostami w superekslibrisie biskupim, XVIII w.

Przypisy

1. Sipayłło 1988;
2. Rządek, Tomaszewski, Żuchowski 1991, s. 24;
3. Kozakiewicz 1996, s. 161;
4. Dudziński 1997, s. 24-25, 30;
5. Wagner 2016.

---

Autor: A.W.