All'antica wizerunki
Spis treści
All'antica wizerunki
(ang. all'antica images; fr. all'antica effigies)
Medalionowe, najczęściej profilowe, popiersia imaginacyjnych wojowników lub postaci historycznych ze sfery polityki i kultury, o formie naśladującej starożytne dzieła rzymskie. W introligatorstwie pierwsze przykłady u schyłku XV w. (medaliony portretowe króla Macieja Korwina na oprawach z jego księgozbioru). Na przełomie XV i XVI w. spopularyzowane na oprawach włoskich jako m.in. ślepo wyciskane lub złocone medaliony z popiersiem Juliusza Cezara oraz antycznych pisarzy, ukazywane pośrodku okładzin. Do ich rozpowszechnienia doszło w 2 ćw. XVI w. na oprawach z krajów zaalpejskich, w tym z Polski: radełkowania z naprzemiennymi medalionami a.a. i ornamentami floralnymi stały się jedną z najczęściej stosowanych dekoracji występujących w niezliczonych wariantach, dla których wzorce czerpano m.in. z grafiki książkowej i wzornikowej. W XVII-XVIII w. pojawiały się na oprawach rzemieślniczych o anachronicznej kompozycji ramowej z radełkowaniami, jednakże w zdobnictwie opraw barokowych i rokokowych praktycznie zanikły. Od XIX w. ukazywane niekiedy na dziełach historyzujących.
Zobacz też
Grafika
Medalion z popiersiem all'antica w dekoracji radełkowej na oprawie niemieckiej z ok. 1570 r., kolekcja prywatna, fot. A. Wagner
Popiersie all'antica w medalionie obramionym wieńcem laurowym, oprawa krakowska, XVI w., PAN Biblioteka Kórnicka, fot. A. Wagner
Popiersie all'antica w medalionie obramionym wieńcem laurowym, oprawa krakowska, XVI w., BWSD Włocławek, fot. A. Wagner
Popiersie all'antica w medalionie obramionym wieńcem laurowym, oprawa krakowska, XVI w., Biblioteka Czartoryskich Kraków, fot. Biblioteka Czartoryskich Kraków
Popiersie all'antica w medalionie obramionym wieńcem laurowym, oprawa krakowska, XVI w., Biblioteka Czartoryskich Kraków, fot. Biblioteka Czartoryskich Kraków
Popiersie Juliusza Cezara w medalionie, oprawa krakowska, 2 ćw. XVI w., BWSD Hosianum - Olsztyn, fot. A. Wagner
Popiersie Juliusza Cezara w medalionie, oprawa krakowska, 2 ćw. XVI w., ZNiO - Wrocław, fot. A. Wagner
Popiersie Juliusza Cezara w medalionie, oprawa wrocławska?, krakowska?, 2-3 dekada XVI w., BKUL - Lublin, fot. BKUL - Lublin
Medalion z popiersiem all'antica w dekoracji radełkowej na oprawie poznańskiej, ok. poł. XVI w., BWSD Włocławek, fot. P. Kurek
Medaliony all'antica z popiersiami pisarzy rzymskich, oprawa niemiecka, ok. poł. XVI w., WBP - Książnica Kopernikańska w Toruniu, fot. A. Wagner
Medalion all'antica na oprawie krakowskiej z 2 ćw. XVI w., BWSD Hosianum - Olsztyn, fot. A. Wagner
Przypisy
- Gombrich 1963, s. 31-41;
- Kowalczyk 1969, s. 121-137;
- Jarosławiecka-Gąsiorowska 1970, s. 328-336;
- Krynicka 1980, il. 17e-f, 20d, 26a, c i in.;
- Hobson 1989, s. 91-126;
- Wittock 2000, s. 33-45;
- Jaworski 2015, s. 221-247;
- Wagner 2015, s. 96-97
Autor: A.W.
