Modlitewników oprawy
Spis treści
Modlitewników oprawy
Oprawy książek do modlitwy dla osób świeckich (niektóre brewiarze, psałterze, godzinki, małe officia, hortulusy, Gebetbuchy). Od XIV-XV w., gdy nasiliło się zjawisko prywatnej dewocji, do szaty zewnętrznej m. przywiązywano ogromną rolę. Wyrażała się w tym pobożność oraz manifestacja statusu społecznego posiadacza (bardzo często – posiadaczki) takiej książki. Z tego względu zarówno wśród elit szlacheckich, jak i mieszczaństwa, na oprawy m. powszechnie używano najkosztowniejszych materiałów i technik wykonawczych. Obleczenie okładzin sporządzano z luksusowych tkanin (aksamit, jedwab itp.), na których montowano złotnicze okucia i zapięcia bądź w całości okrywano blachami ze szlachetnych kruszców (np. ażurowa dekoracja, filigranowa dekoracja), wzbogacanych emalią, kameryzowaniem i innymi technikami złotniczymi. W epoce gotyckiej aż po XVI w. chętnie nadawano m. o. formę aksamitnej sakwy (sakwowe oprawy), co ułatwiało noszenie takich ksiąg np. na nabożeństwa (np. oprawa modlitewnika ks. Doroty, żony ks. Albrechta Pruskiego, XVI w.). Źródła ikonograficzne wskazują tez na popularność płaszczowych opraw o kunsztownym obszyciu krawędzi materiału. Pierwotne oprawy takich dzieł są dziś wielką rzadkością, ze względu na ich zużycie oraz częste przeoprawianie w XIX w., nierzadko w duchu historyzmu. Wśród m. o. z XVIII w. wyróżniają się drukowane Office de la Semaine Sainte , wydawane przez oficjalną drukarnię i księgarnię królowej Francji, Marii Leszczyńskiej, w bogatych oprawach m.in. z warsztatu Padeloupa. Tradycja nadawania m. o. bogatej formy trwała po XIX-pocz. XX w., gdy upowszechniły się na nich hafty z motywami religijnymi, medaliony z malowanymi lub litografowanymi obrazkami bądź aplikacje z kości słoniowej i jej imitacji oraz różnych stopów metali. Jednocześnie, zwłaszcza w kręgach protestanckich, uznaniem cieszyły się m. o. oraz śpiewników oprawy w czarną skórę (lub jej naśladownictwa) ze skromną dekoracją, ograniczoną np. do motywu krzyża. Do takiej formuły nawiązuje się we współcześnie produkowanych oprawach książeczek do nabożeństwa dla dzieci.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Aksamitne oprawy
Liturgicznych ksiąg oprawy
[[Płaszczowa oprawa]
Luksusowe oprawy
[[Sakwowa oprawa]
Tekstylne oprawy
Złotnicze oprawy
Grafika
Obrazek 1
Obrazek 2
Przypisy
- Przypis 1
- Przypis 2
Autor: A.W.
