Ewangeliarza Anastazji oprawa
Ewangeliarza Anastazji oprawa
(ang. the Anastasia Evangelistary binding)
Jeden z najcenniejszych zabytków złotnictwa w Polsce, a jednocześnie najstarsza, zachowana do dziś, oprawa złotnicza księgi liturgicznej w zbiorach polskich (Biblioteka Narodowa w Warszawie). Powstała przypuszczalnie w kręgu nadmozańskim lub w Płocku między ok. 1160 a 1170 r. Wykonana z desek dębowych obitych srebrnymi blachami z repusowaną dekoracją; na górnej okładzinie: scena Ukrzyżowania z Maryją i św. Janem oraz ukazaną u podstawy krzyża postacią kobiety, identyfikowaną z księżną Wierzchosławą (Anastazją); na dolnej okładzinie: Maiestas Domini w mandorli ujętej w narożach ewangelistów symbolami; obie okładziny w wystającym przed lico dekoracji obramieniu ornamentalnym. Pod względem ideowym i formalno-stylowym dzieło to wywodzi się z tradycji bizantyńskiej oraz romańskich przedstawień fundatorów ksiąg lub świątyń.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Ewangelistów symbole
Księżyc
Liturgicznych ksiąg oprawy
Repusowana dekoracja
Słońce
Złotnicze oprawy
Grafika
Oprawa Ewangeliarza Anastazji (górna okładzina), krąg nadmozański lub w Płock, między ok. 1160 a 1170, źródło: domena publiczna
Oprawa Ewangeliarza Anastazji (dolna okładzina), krąg nadmozański lub w Płock, między ok. 1160 a 1170, źródło: domena publiczna
Przypisy
- Żółtowski 1987, nr kat. 1, tabl. 1-2.
- Askanas 1989, s. 7-18.
- Krzemiński, Tuchołka-Włodarska 1996, nr kat./il. 1.
- Skubiszewski 1999, nr kat./il. VII.
- Wagner 2016, s. 106-107.
Autor: A.W.
