Archanioł
Spis treści
Archanioł
(fr. archange)
W kręgu kultury chrześcijańskiej: istota stojąca wyżej w niebiańskiej hierarchii niż anioł, wedle różnych tradycji jeden z siedmiu książąt niebios. W zdobnictwie introligatorskim najczęściej ukazywany jest Archanioł Gabriel – w scenach Zwiastowania Maryi. W różnorakich ujęciach na średniowiecznych i nowożytnych oprawach tekstylnych i złotniczych. Z ery romańskiej pochodzą pierwsze wizerunki Archanioła Gabriela i Marii wyciskane z dwóch tłoków, tworzących scenę Zwiastowania. Na prostokątnych plakietach 2 poł. XV – 1 poł. XVI w. (np. Niderlandy, Włochy) w scenach Zwiastowania (a. Gabriel) i walki z szatanem (a. Michał). A. Gabriel ukazywany był też w scenie Zwiastowania na owalnych plakietach medalionowych z 2 poł. XVI – pocz. XVII w.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Anioł
Amorek
Aniołek
Grafika
Fragment oprawy romańskiej (Francja, XII w.) z wizerunkiem Archanioła Gabriela (na wycisku tłoka w centrum), repr. wg: Schmidt-Künsemüller 1985, nr kat. 20
Archanioł Michał na oprawie plakietowej, Francja, prawdop. Caen, ok. 1515, wg Goldschmidt 1964 t. 2
Archanioł Michał na plakiecie, 1 poł. XVI w., wg Goldschmidt 1967, t. 2
Archanioł Gabriel, emaliowane przedstawienie na złotniczej oprawie modlitewnika Wawrzyńca Medyceusza, Florencja, ok. 1470, Bayerische Staatsbibliothek, Monachium, fot. wg: einbaende.digitale-sammlungen.de
Scena Zwiastowania na plakietach, Włochy, ok. 1540, wg Goldschmidt 1967, t. 2
Przypisy
- Davenport 1899, s. 29-32, tabl. 3.
- Laucevičius 1976, nr kat./il. 302.
- Schmidt-Künsemüller 1985, s. 203.
- Macchi F. i L. 2007, tab. 15.
Autor: A.W.
