Król
Spis treści
Król
(fr. roi)
Termin odnoszący się do grupy czworobocznych tłoków romańskich głównie z 2 poł. XII w., ukazujących:
a) niewiadomą postać władcy (być może jednego z 24 apokaliptycznych starców) przyklękującego na jedną nogę, z koroną na głowie i płaszczem na plecach, trzymającego w jednej ręce krzyż, lub palmę, a w drugiej naczynię (kielich?);
b) ukoronowanego władcę na koniu, z berłem, lancą lub gałązką palmową w ręce;
c) ukoronowanego władcę siedzącego na tronie w obramieniu architektonicznym.
Pokrewne obu grupom ikonograficznym są nieliczne wyobrażenia k. (prawdopodobnie tożsamego z →Dawidem) siedzącego wewnątrz stylizowanego Drzewa Jessego. Wizerunek niedookreślonego k. (identyfikowanego też jako Karol Wielki lub Bóg Ojciec) widnieje na jednej z francuskich plakiet gotyckich z pocz. XVI w. W XVI w. popularne były plakiety (prostokątne lub medalionowe, w tym kameowe) z portretem władcy danego kraju (m.in. Zygmunt August). Na oprawach śląskich i polskich w XVI w. rozpowszechnione są radełka z portretami władców, w tym królów (m.in. z dynastii jagiellońskiej). Odtąd portret lub imaginacyjny wizerunek k. stanowi stały, choć nieczęsty, element w dekoracji opraw nowożytnych aż po XIX w.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Dawid
Portret
Radełka jagiellońskie
Romańskie oprawy
Grafika
Przykłady motywu króla (klęczącego) na tłokach romańskich, XII w., repr. wg: Schmidt-Künsemüller 1985, s. 213
Przykład motywu króla (jadącego na koniu) na tłoku romańskim, XII w., repr. wg: Komornicki 1925, tabl. XXVI
Przykłady motywu króla (siedzącego na tronie na tłokach romańskich, XII w., repr. wg: Schmidt-Künsemüller 1985, s. 214
Przykład tłoka romańskiego z wizerunkiem króla (Dawida?), XII w., repr. wg: chmidt-Künsemüller 1985, s. 213
Przypisy
- Komornicki 1925, tabl. XXVI/il. 18;
- Schmidt-Künsemüller 1985, s. 213-214.
Autor: A.W.
