Małżowinowo-chrząstkowy ornament

Małżowinowo-chrząstkowy ornament

(określany też jako: chrząstkowo-małżowinowy ornament) (fr. cartilage ornement baroque])

Ornament łączący elementy stylizowanej małżowiny usznej oraz chrząstki z rzędem guzów. Występuje też w wariantach ograniczonych do samych form małżowinowych (małżowinowy ornament) lub chrząstkowych (chrząstkowy ornament). Wywodzi się z Niderlandów (kon. XVI w.), upowszechnieniu w zdobnictwie innych krajów europejskich uległ w 2 ćw. XVII w., zaś stosowany był do schyłku XVII w. Na oprawach pojawia się najczęściej jako dekoracja elementów złotniczych (okucia, zapięcia), przyjmując formę kartusza (inskrypcyjnego, herbowego) bądź samoistnych, plastycznych kompozycji (zapięcia). Niektóre przykłady m.-ch. o. na polskich złotniczych oprawach lub jako złotnicze zapięcia luksusowych opraw odznaczają się wybitnym poziomem artystycznym.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Kartusz
Luksusowe oprawy
Złotnicze oprawy

Grafika

• 

  Złotnicze zapięcie księgi o formie małżowinowej (małżowinowo-chrząstkowej), Gdańsk, przed 1623, PAN BG, fot. A. Wagner

• 

  Złotnicze zapięcie księgi o formie małżowinowej (małżowinowo-chrząstkowej), Gdańsk, przed 1623, PAN BG, fot. A. Wagner

• 

  Złotnicze okucia o formach małżowinowych (małżowinowo-chrząstkowych) na oprawie księgi liturgicznej, Polska, przed 1648 r., BWSD Włocławek, fot. P. Kurek

Przypisy

1. Laucevičius 1976, il. na okł., 16;
2. Kozakiewicz 1996, s. 71;
3. Dzienis 1998, nr kat./tabl. 32;
4. Adler 2010, il. 8/10-11, 8/29;
5. Voit 2020, nr kat./il. 50[c].

---

Autor: A.W.