Kogut
Spis treści
Kogut=
Ptak symbolizujący w kulturze chrześcijańskiej m.in. zmartwychwstanie Chrystusa oraz jego zwycięstwo nad siłami ciemności. W introligatorstwie romańskim i gotyckim ukazywany na tłokach o różnych kształtach (kwadraty, romby, koła) wg kilku schematów ikonograficznych; w większości z nich czytelna jest charakterystyczna dla kuraków krępa sylwetka, krótkie nogi z długimi pazurami, głowa z lekko zakrzywionym dziobem i niekiedy zaakcentowanym grzebieniem, a także bujny ogon. W przypadku tłoków romańskich, cechujących się silną stylizacją morfologii zwierzęcia, wydłużony tułów, potrójny czub na głowie oraz sterczące pióra ogona są przyczyną częstego identyfikowania go z →pawiem. Występuje też wśród innych zwierząt w dekoracjach nacinanych opraw (XIV-XV w.) oraz plakiet niderlandzkich (XV-1 poł. XVI w.). Na oprawach nowożytnych zanikł niemal całkowicie.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Paw
Ptak
Zoomorficzne motywy
Grafika
Motywy koguta naprzemienne z motywami orła wkomponowane w wić roślinną na oprawie nacinanej, Śląsk?, Łużyce?, 1 poł. XIv w., BUMK Toruń, fot. T. Kurek
Przykłady tłoków gotyckich z motywem koguta, XV w., repr. wg: Schwenke, Scunke 1979, tabl. 129
Motywy koguta (u dołu kompozycji) wraz z innymi zwierzętami w dekoracji plakiety niderlandzkiej, XV w., repr. wg: Fogelmark 1990, tabl. I
Przypisy
- Schwenke, Schunke 1979, tabl. 129;
- Fogelmark 1990, tabl. I-II, XXVII-XXVIII;
- Karpp-Jacottet, von Rabenau 2000, s. 15;
- Wagner 2013 II, s. 183-189.
Autor: A.W.
