Szycie gotyckie
Szycie gotyckie
(ang. sewing in gothic bindings; fr. couture gothique)
Określenie odnoszące się nie do charakterystyki systemu szycia, a wyróżnione w literaturze w odniesieniu do charakterystyki kodeksów gotyckich.
Charakterystyka
Szycie kodeksów w epoce gotyckiej było zróżnicowane. Ilość stacji waha się od dwóch do dziewięciu i jest generalnie uzależniona od wielkości bloku. Rozmieszczenie stacji jest regularne. Odległość między skrajnymi stacjami a krawędziami grzbietu bloku wynosi 50-150% szerokości międzyzwięźli. Otwory w grzbietach składek na wysokości stacji, zarówno na zwięzy pojedyncze jak i podwójne, były pojedyncze, nacinane lub przekłuwane przed rozpoczęciem zszywania. Przekłucia były bardziej popularne w Anglii niż w Europie kontynentalnej, po 1450 r. wzrasta liczba przekłuwanych stacji. Rosła popularność zwięzów ze sznurka, szacuje się, że ok. 1/3 kodeksów gotyckich została na nie uszyta. Skórzane zwięzy stosowano jeszcze w XVI w., zwykle wykonywano je z białej skóry wyprawy tłuszczowej lub glinowej. Najczęściej stosowanymi zwięzami skórzanymi, były paski przecięte w środku na pół, zwykle nie skręcone. Zdarzały się też zwięzy podwójne tworzone z dwóch pasków skóry. Zwięzy sznurkowe wykonywano z włókien lnianych i konopnych. Zwięzy pojedyncze zaczęto stosować jeszcze przed końcem XV w. (najstarsze zidentyfikowane znajdują się w kodeksach powstałych w 1448 r. w Amsterdamie). Wszystkie zidentyfikowane dotychczas zwięzy pojedyncze z tego okresu były wykonane ze skręconych rzemieni.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Szycie ściegiem na okrętkę
Szycie ściegiem w jodełkę
Grafika
il. 1. Skórzany podwójny zwięz, prosty utworzony z jednego paska skóry. (rys. Szirmai J.A., 2017, s. 184)
il. 2. Skórzany podwójny zwięz, prosty utworzony z dwóch skórzanych pasków. (rys. Szirmai J.A., 2017, s. 184)
il. 3. Skórzane pojedyncze skręcone zwięzy. (rys. Szirmai J.A., 2017, s. 184)
Przypisy
- Szirmai J.A., The archeology of medieval bookbinding, New York, 2017, s. 180-190.
- Wachnik B., Systemy szycia zabytkowych kodeksów - terminologia, historia, systematyka, zagadnienia konserwatorskie, część teoretyczno-badawcza pracy dyplomowej magisterskiej, promotor: dr hab. M. Pronobis-Gajdzis, prof. UMK, Toruń UMK 2020, s. 50, 52-55, 58-63 .
Autor: M.P.B.
