Muszla: Różnice pomiędzy wersjami
(→Muszla) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | ==Muszla== | |
(ang. shell; fr. coquillage, niem. Muschel) | (ang. shell; fr. coquillage, niem. Muschel) | ||
| Linia 26: | Linia 26: | ||
Plik:Koncha 2.jpg | Motywy muszli w dekoracji francuskiej oprawy plakietowej Almanach Royale, XVIII w., Biblioteka Polska w Paryżu, fot. A. Wagner | Plik:Koncha 2.jpg | Motywy muszli w dekoracji francuskiej oprawy plakietowej Almanach Royale, XVIII w., Biblioteka Polska w Paryżu, fot. A. Wagner | ||
Plik:Muszla, Motyw muszli w dekoracji angielskiej oprawy klasycystycznej, 1764., wg Sothebys.jpg | Motyw muszli w dekoracji angielskiej oprawy klasycystycznej, 1764 r., fot. wg: Sotheby's | Plik:Muszla, Motyw muszli w dekoracji angielskiej oprawy klasycystycznej, 1764., wg Sothebys.jpg | Motyw muszli w dekoracji angielskiej oprawy klasycystycznej, 1764 r., fot. wg: Sotheby's | ||
| − | |||
| − | |||
</gallery> | </gallery> | ||
Wersja z 23:06, 18 lut 2021
Spis treści
Muszla
(ang. shell; fr. coquillage, niem. Muschel)
W zdobnictwie introligatorskim: motyw naśladujący lub inspirowany m. mięczaków. Występuje w dwóch zasadniczych odmianach:
- 1) muszla św. Jakuba (muszla pielgrzymia) o zaokrąglonym kształcie, z wachlarzowo rozchodzącymi się żeberkowaniami. Widnieje na oprawach renesansowych we Włoszech i Hiszpanii (XV-XVI w.), jako wyciski z tłoka rozmieszczone np. w narożach zwierciadła. W XV i XVI w. jej kształt nadawano też metalowym zapięciom na oprawach włoskich.
- 2) muszla dekoracyjna jako element większych kompozycji ornamentalnych. W zdobnictwie introligatorskim występuje od XVI w., szczególnie często na regencyjnych i rokokowych oprawach. Jej kształt jest zazwyczaj pochodną m. św. Jakuba oraz konchy przesklepiającej ediculę (regularny kształt, garby i rowki rozchodzące się symetrycznie z jednego punktu). W przypadku rocaille motyw ten ulega charakterystycznej asymetryzacji i wybujałości kształtu. Generalnie m. d. odznaczają się wielką rozmaitością form, dopasowanych do otaczających motywów floralnych, geometrycznych itp. Z tego względu często jest podobna do palmety, od której różni się przeważnie zwartością konturu i zgeometryzowaniem. Jednakże w praktyce badawczej tegumentologa rozstrzygnięcie, czy na oprawie widnieje motyw muszli czy palmety bywa kłopotliwe.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Edicula
Palmeta
Regencyjne oprawy
Rocaille
Rokokowe oprawy
Grafika
Zapięcia w formie muszli na oprawie północnowłoskiej z 4 ćw. XV w., BUMK Toruń, fot. A. Wagner
Motyw muszli w dekoracji złotniczej oprawy manierystycznej, Cornelius Vorwend, Królewiec, 1555, fot. wg: Heraldische Meisterwerke
Motyw muszli w dekoracji włoskiej oprawy rokokowej, XVIII w., fot. wg: Moreno Gallego 2012
Motywy muszli w narożach dekoracji okładziny na oprawie włoskiej, XVIII w., wg Bologna 1998
Motywy muszli w dekoracji francuskiej oprawy koronkowej, XVIII w., fot. wg Bologna 1998
Motywy muszli w dekoracji francuskiej oprawy plakietowej Almanach Royale, XVIII w., Biblioteka Polska w Paryżu, fot. A. Wagner
Motyw muszli w dekoracji angielskiej oprawy klasycystycznej, 1764 r., fot. wg: Sotheby's
Przypisy
- De Marinis 1960, t. I, tabl. XVII, XC;
- Carvin 1988, il. C.337;
- Nixon, Foot 1992, tabl. 94, 98-99;
- Bologna 1998, s. 132, 134, 150 i in.;
- Macchi F. i L. 2002, s. 86;
- Miriello 2008, nr kat./il. 46, 68;
- Adler 2010, il. 6-07a-b.
Autor: A.W.
