Cerchietto: Różnice pomiędzy wersjami

Wersja z 14:54, 10 sty 2021

Cerchietto

(cerchiello, rondella), (wł. „kółeczko”, fr. anneau, bague, cercle)

Motyw miniaturowego (od jednego do kilku mm. średn.) podwójnego pierścienia z wypukłym środkiem. Znany już we wczesnośredniowiecznym introligatorstwie koptyjskim, w którym cerchietto wkomponowywano w okładziny techniką intarsji; ślepo wyciskane cerchietto stosowano też na oprawach karolińskich. Spopularyzowanie tego motywu nastąpiło w introligatorstwie włoskim 2 poł. XV w. pod wpływem opraw islamskich i bizantyńskich, z których zaczerpnięto też technikę barwienia cerchietto barwną pastą woskową (żółtą, czerwoną lub zieloną). Zwielokrotnione motywy cerchietto rozmieszczano w zwierciadłach i obramieniach okładzin, wzbogacając dekorację ślepo wyciskaną. Pod wpływem włoskim cerchietto zaczęto stosować od około 1470 r. w introligatorstwie krakowskim, jako ślepo wyciskane, uproszczone okręgi, ale też zmultiplikowane kółeczka w technice intarsji (np. oprawy Walentego z Pilzna dla Andrzeja z Łabiszyna i Michała z Bystrzykowa, około 1472 i około 1478). W XVI w. dekoracja tego typu zanikła.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Perełkowanie

Grafika

• 

  Cerchietti na opr. bizantyńskich, wg: Federici, Houlis 1988, s. 63.

• 

  Cerchietti na oprawie włoskiej z 2 poł. XV w., repr. wg: Mazal 1990, nr kat. 75

• 

  Cerchietti na oprawie z księgozbioru Macieja Korwina, warsztat w Budzie, przed 1490, repr. wg: Mazal 1990, nr kat. 88

• 

  Cerchietti na oprawie włoskiej z 2 poł. XV w., BJ Kraków, fot. BJ Kraków

• 

  Cerchietti na oprawie krakowskiej z ok. 1500 r., BJ Kraków, fot. BJ Kraków

Przypisy

1. Goldsmith 1928, s. 88;
2. De Marinis 1960, II, s. 42;
3. Federici, Houlis 1988, s. 63;
4. Szirmai 1999, s. 247-248;
5. Macchi F. i L. 2002, s. 78.

Autor: A.W.