Amorek: Różnice pomiędzy wersjami

Z Leksykon oprawoznawczy
Skocz do: nawigacja, szukaj
(→‎Amorek)
m (→‎Amorek: uzupełn. term. ang.)
 
(Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
−
==Amorek==
+
==Amorek==  
−
Postać uskrzydlonego młodzieńca o androgenicznej sylwetce, zazwyczaj w długiej tunice, niekiedy z aureolą wokół głowy; ze względu na zazwyczaj miniaturowe rozmiary i sumaryczność ujęcia w dekoracji introligatorskiej motyw a-a jest często trudny do rozróżnienia od →aniołka. Na oprawach ukazywany najczęściej jako atrybut św. Mateusza, w scenach religijnych oraz jako autonomiczny motyw wśród innych elementów dekoracji. Na niektórych późnoantycznych oprawach dyptychów z rzeźbionej kości słoniowej para a-w trzyma wieniec z krzyżem (co nawiązywało do rzymskiej ikonografii cesarskiej); na wczesnośredniowiecznych oprawach złotniczych ukazywany jako dopełnienie scen religijnych. W introligatorstwie romańskim dominowały jego wizerunki jako atrybutu ewangelisty, ponadto odosobnione tłoki z aniołami dmącymi w trąby lub stojącymi w arkadzie (wyciskanej z innych tłoków). Na dziełach późnogotyckich najczęściej jako tzw. anioł tarczownik, trzymający przed sobą tarczę z herbem lub gmerkiem miasta, introligatora bądź właściciela księgi, a nawet inny motyw (np. miniaturowy motyw Baranka Bożego wkomponowywany w wycisk dużego tłoka z aniołem na oprawach Johannesa Fogela w Erfurcie). Na wyciskach plakiet (prostokątnych i owalnych – medalionowych) XVI-pocz. XVII w. ukazywany m.in. w scenach ofiary Abrahama oraz w parach – jako postaci asystujące Ukrzyżowanemu Chrystusowi bądź trzymające koronę nad Madonną Apokaliptyczną; w tego rodzaju przedstawieniach niekiedy na oprawach złotniczych XVII-XVIII w. Pojawia się też w rozbudowanych kompozycjach groteskowych na angielskich oprawach XVIII w. W XIX w. motyw a-a często ukazywano m.in. na oprawach wydawniczych książek religijnych; zob.: →archanioł.
+
(kupidyn, putto, błędnie jako aniołek),(ang. Cupid, putto; fr. Cupidon, putto)
−
----
+
 
−
A. W.
+
Wywodzący się z mitologii antycznej motyw uskrzydlonego, pulchnego chłopca trzymającego łuk ze strzałą, bądź strzelającego z niego (Amor, Eros). Jako złocony wycisk z niewielkiego tłoka ukazywany pośrodku okładzin na oprawach włoskich 2 ćw. XVI w., w tym często dzieł autorów klasycznych sprzedawanych studentom z zagranicy. W zdobnictwie introligatorskim baroku wyparty przez wizerunki aniołka o konotacjach religijnych. Pojawił się ponownie na oprawach rokokowych i klasycystycznych: wkomponowany w bogate kompozycje koronkowe i groteskowe na okładzinach i grzbietach opraw. Odtąd stale obecny m.in. na licznych dziewiętnastowiecznych oprawach wydawniczych romansów, ponadto sztambuchów i pamiętników.
−
----
+
 
−
Bibl.: Laucevičius 1976, nr kat./il. 16, 268, 297 i in.; Nixon, Foot 1992, il. 98; Kozakiewicz 1996, s. 14.
+
==Zobacz też==
 +
 
 +
[[Indeks alfabetyczny]] <br>
 +
[[Anioł ]] <br>
 +
[[Aniołek ]] <br>
 +
[[Putto ]] <br>
  
 
==Grafika==
 
==Grafika==
 +
 
<gallery>
 
<gallery>
−
Plik:Kupidyn 1.jpg
+
Plik:Kupidyn 1.jpg | Amorki w dekoracji radełkowej na oprawie renesansowej, XVI w.
−
Plik:Kupidyn 3.jpg
+
Plik:Kupidyn 3.jpg | Amorki w dekoracji radełkowej na oprawie renesansowej, XVI w.
−
Plik:Amorek 1b.jpg
+
Plik:Amorek 1b.jpg | Amorek w dekoracji radełkowej na oprawie renesansowej, XVI w.
−
Plik:Amorek 2b.jpg
+
Plik:Amorek 2b.jpg | Amorki w dekoracji radełkowej na oprawie renesansowej, XVI w.
−
Plik:Amorek 3b, opr. Anglera.jpg
+
Plik:Amorek 3b, opr. Anglera.jpg | Amorek w dekoracji radełkowej na oprawie renesansowej, XVI w.
−
Plik:Kupidyn 2.jpg
+
Plik:Kupidyn 2.jpg | Amorek jako element dekoracji oprawy klasycystycznej, ok. 1800.
 +
 
 +
</gallery>
 +
 
 +
==Przypisy==
 +
 
 +
# Kozakiewicz 1996, s. 13, 339.
 +
# Bologna 1998, s. 104.
 +
 
 +
----
 +
Autor: '''A.W.'''

Aktualna wersja na dzień 19:48, 3 lut 2021

Amorek

(kupidyn, putto, błędnie jako aniołek),(ang. Cupid, putto; fr. Cupidon, putto)

Wywodzący się z mitologii antycznej motyw uskrzydlonego, pulchnego chłopca trzymającego łuk ze strzałą, bądź strzelającego z niego (Amor, Eros). Jako złocony wycisk z niewielkiego tłoka ukazywany pośrodku okładzin na oprawach włoskich 2 ćw. XVI w., w tym często dzieł autorów klasycznych sprzedawanych studentom z zagranicy. W zdobnictwie introligatorskim baroku wyparty przez wizerunki aniołka o konotacjach religijnych. Pojawił się ponownie na oprawach rokokowych i klasycystycznych: wkomponowany w bogate kompozycje koronkowe i groteskowe na okładzinach i grzbietach opraw. Odtąd stale obecny m.in. na licznych dziewiętnastowiecznych oprawach wydawniczych romansów, ponadto sztambuchów i pamiętników.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Anioł
Aniołek
Putto

Grafika

  • Amorki w dekoracji radełkowej na oprawie renesansowej, XVI w.

  • Amorki w dekoracji radełkowej na oprawie renesansowej, XVI w.

  • Amorek w dekoracji radełkowej na oprawie renesansowej, XVI w.

  • Amorki w dekoracji radełkowej na oprawie renesansowej, XVI w.

  • Amorek w dekoracji radełkowej na oprawie renesansowej, XVI w.

  • Amorek jako element dekoracji oprawy klasycystycznej, ok. 1800.

Przypisy

  1. Kozakiewicz 1996, s. 13, 339.
  2. Bologna 1998, s. 104.

Autor: A.W.

Źródło: „http://leksykon.oprawoznawczy.ukw.edu.pl/index.php?title=Amorek&oldid=11527”