Arkada: Różnice pomiędzy wersjami
(→Arkada) |
|||
| (Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | ==Arkada== | + | ==Arkada== |
| − | + | (ang. arcade; fr. arcade, niem. Arkade) | |
| − | + | Element budowli złożony z dwóch podpór tektonicznych (kolumn, filarów, słupów) i wspartego na nich łuku. W introligatorstwie motyw a. zdobył ogromną popularność w renesansie, głównie jako element radełkowań z wizerunkami całopostaciowymi, pod którym często znajdują się tabliczki z napisami; powszechnie ukazywana na prostokątnych plakietach jako dekoracyjne obramienie przedstawień personifikacji (np. Sprawiedliwości), portretów (np. Lutra, Melanchtona, elektorów niemieckich, cesarzy z dynastii Habsburskiej), herbów (zwłaszcza w superekslibrisach) oraz scen i wizerunków postaci biblijnych. Na oprawach XVII-XVIII motyw ten niemal zupełnie zanikł, by odrodzić się w XIX w. na oprawach à la cathédrale. Ze względu na częstą silną stylizację lub uproszczenie, często zaciera się granica między przedstawieniem a. oraz renesansowego okna z parapetem bądź ediculi, nakrytych łukiem. Odnosi się to zwłaszcza do niezwykle częstych, renesansowych radełkowań oraz plakiet z popiersiami (np. personifikacji, postaci biblijnych, władców m.in. na radełkach jagiellońskich). | |
| − | + | ||
| + | ==Zobacz też== | ||
| + | |||
| + | [[Indeks alfabetyczny ]] <br> | ||
| + | [[Fryz arkadkowy]] <br> | ||
| + | [[Portal ]] <br> | ||
| + | [[Okno z parapetem]] <br> | ||
| + | [[Radełka jagiellońskie]] <br> | ||
| + | [[À la cathédrale oprawy]] <br> | ||
==Grafika== | ==Grafika== | ||
<gallery> | <gallery> | ||
| − | Plik:Arkada 1.jpg | + | Plik:Arkada, Wizerunki świętych w arkadach na francuskiej oprawie plakietowej z pocz. XVI w. Pierpont Morgan Library.jpg | Wizerunki świętych w arkadach na francuskiej oprawie plakietowej z pocz. XVI w., Pierpont Morgan Library, Nowy Jork |
| + | Plik:Plakieta 13.jpg | Wizerunek świętej stojącej w arkadzie, plakieta z 1 ćw. XVI w. | ||
| + | Plik:Arkada 1.jpg | Wizerunek Chrystusa Salwatora stojącego w arkadzie, na radełku renesansowym, XVI w. | ||
| + | Plik:Arkada4, wg Czapnik 2015, il. 3b.jpg | Wizerunek Chrystusa Dobrego Pasterza stojącego w arkadzie, na radełku renesansowym, XVI w., wg: Czapnik 2015, il. 3b | ||
| + | Plik:Biblijne sceny 11b.jpg | Scena Rzezi niewiniątek w arkadzie, na plakiecie renesansowej, XVI w. | ||
| + | Plik:Arkada2.jpg | Wizerunek Chrystusa Dobrego Pasterza w arkadzie, na plakiecie renesansowej, XVI w. | ||
| + | Plik:Personifikacje 2b.jpg | Personifikacja Sprawiedliwości stojąca w arkadzie, plakieta renesansowa, 2 poł. XVI w. | ||
| + | Plik:Arkada3.jpg | Superekslibris renesansowy z motywem herbu w arkadzie, XVI w. | ||
| + | |||
| + | |||
| + | </gallery> | ||
| + | |||
| + | ==Przypisy== | ||
| + | |||
| + | # Nuska 1964, il. 5, 9-10, 14; | ||
| + | # Krynicka 1975, il. 25, 31-32; | ||
| + | # Laucevičius 1976, il. 241, 281-282, 409-410 i in.; | ||
| + | # Czapnik 2015, il. 2a,3b; | ||
| + | |||
| + | ---- | ||
| + | Autor: '''A.W.''' | ||
Aktualna wersja na dzień 12:00, 11 lut 2022
Spis treści
Arkada
(ang. arcade; fr. arcade, niem. Arkade)
Element budowli złożony z dwóch podpór tektonicznych (kolumn, filarów, słupów) i wspartego na nich łuku. W introligatorstwie motyw a. zdobył ogromną popularność w renesansie, głównie jako element radełkowań z wizerunkami całopostaciowymi, pod którym często znajdują się tabliczki z napisami; powszechnie ukazywana na prostokątnych plakietach jako dekoracyjne obramienie przedstawień personifikacji (np. Sprawiedliwości), portretów (np. Lutra, Melanchtona, elektorów niemieckich, cesarzy z dynastii Habsburskiej), herbów (zwłaszcza w superekslibrisach) oraz scen i wizerunków postaci biblijnych. Na oprawach XVII-XVIII motyw ten niemal zupełnie zanikł, by odrodzić się w XIX w. na oprawach à la cathédrale. Ze względu na częstą silną stylizację lub uproszczenie, często zaciera się granica między przedstawieniem a. oraz renesansowego okna z parapetem bądź ediculi, nakrytych łukiem. Odnosi się to zwłaszcza do niezwykle częstych, renesansowych radełkowań oraz plakiet z popiersiami (np. personifikacji, postaci biblijnych, władców m.in. na radełkach jagiellońskich).
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Fryz arkadkowy
Portal
Okno z parapetem
Radełka jagiellońskie
À la cathédrale oprawy
Grafika
Wizerunki świętych w arkadach na francuskiej oprawie plakietowej z pocz. XVI w., Pierpont Morgan Library, Nowy Jork
Wizerunek świętej stojącej w arkadzie, plakieta z 1 ćw. XVI w.
Wizerunek Chrystusa Salwatora stojącego w arkadzie, na radełku renesansowym, XVI w.
Wizerunek Chrystusa Dobrego Pasterza stojącego w arkadzie, na radełku renesansowym, XVI w., wg: Czapnik 2015, il. 3b
Scena Rzezi niewiniątek w arkadzie, na plakiecie renesansowej, XVI w.
Wizerunek Chrystusa Dobrego Pasterza w arkadzie, na plakiecie renesansowej, XVI w.
Personifikacja Sprawiedliwości stojąca w arkadzie, plakieta renesansowa, 2 poł. XVI w.
Superekslibris renesansowy z motywem herbu w arkadzie, XVI w.
Przypisy
- Nuska 1964, il. 5, 9-10, 14;
- Krynicka 1975, il. 25, 31-32;
- Laucevičius 1976, il. 241, 281-282, 409-410 i in.;
- Czapnik 2015, il. 2a,3b;
Autor: A.W.
