Gilotyna: Różnice pomiędzy wersjami

Z Leksykon oprawoznawczy
Skocz do: nawigacja, szukaj
(Zobacz też)
m (Gilotyna: korekta terminu ang.)
 
(Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
Gilotyna (krajarka jednonożowa, ang. guillotine, fr. massicot, niem Schneidemaschine, wł. taglierina) maszyna służąca do krojenia stosów papieru lub obcinania bloków książkowych.
+
==Gilotyna==
 +
(krajarka jednonożowa) (ang. guillotine cutter, fr. massicot, niem Schneidemaschine, wł. taglierina)
  
==Historia==
+
Maszyna służąca do krojenia stosów papieru lub obcinania bloków książkowych.
Początkowe koncepcje mechanizacji procesu krojenia polegały na ułatwieniu pracy przy użyciu hebla introligatorskiego. Jednym z rozwiązań było skonstruowanie warsztatu do krojenia z dużą, płasko leżącą prasą belkową (french lying/finishing plough press). W konstrukcji Edwarda Cowpera z 1813 zębaty nóż (piła) przesuwał się tam i z powrotem wcinając się stopniowo w stos papieru. Urządzenie zbudowane przez francuza Thirault w 1837 oraz konstrukcja Guillaume Massiquota z 1844 i 1852 miały nieruchomy nóż. Analogiczna maszyna Richarda Hartmanna z 1852 miała nóż zamocowany w górnej poprzeczce, a krojenie odbywało się poprzez podnoszenie w górę stołu, na którym leżała książka. Pomysł George'a Wilsona z 1840 polegał na zamocowaniu noża do ukośnie ustawionej ramy. Maszynę która sprawdziła się w działaniu zbudował  Karl Krause w 1858. W 1877 fabryka Krausego skonstruowała trójnóż, obcinający w jednym procesie wszystkie trzy strony książki, a w kolejnym kroku zaproponowano maszynę obcinającą z czterech stron, stosowaną do jednoczesnego obcinania dwóch książek, złączonych grzbietami lub stosów luźnych kart.
+
  
==Zasada działania==
+
===Historia===
Stos arkuszy lub blok książki jest ułożony na stole, z tyłu za nożem. Dokładna pozycja jest regulowana za pomocą umieszczonego z tyłu za nożem, równoległego do niego, przesuwanego marginesu, oraz belki bocznej ustawiona pod kątem prostym w stosunku do noża. Obcinany materiał jest przyciskany opuszczaną belką. Spadający z góry długi nóż (od 70 cm nawet do 250 cm), poruszający się ruchem ukośnym przecina kolejne warstwy stosu. W stole pod nożem znajduje się szpara, w którą wkładana jest drewniana lun plastikowa szpalta; nóż po przecięciu użytku wchodzi w szpaltę, a następnie powraca do góry.  W najpopularniejszym typie krajarek praca noża była napędzana kołem zamachowym, w małych maszynach dźwignią (tzw. heblówka), w nowszych konstrukcjach - silnikiem elektrycznym.
+
Początkowe koncepcje mechanizacji procesu krojenia polegały na ułatwieniu pracy prowadzonej przy użyciu hebla introligatorskiego. Jednym z rozwiązań było skonstruowanie warsztatu do krojenia z dużą, płasko leżącą prasą belkową (french lying/finishing plough press). W konstrukcji Edwarda Cowpera z 1813 r. zębaty nóż (piła) przesuwał się tam i z powrotem, wcinając się stopniowo w stos papieru. Urządzenie zbudowane przez Francuza Thirault w 1837 r. oraz konstrukcja Guillaume Massiquota z 1844 r. i 1852 r. miały nieruchomy nóż. W analogicznej maszynie Richarda Hartmanna z 1852 r. nóż zamocowany był w górnej poprzeczce, a krojenie odbywało się poprzez podnoszenie w górę stołu, na którym leżała książka. Pomysł George'a Wilsona z 1840 r. polegał na zamocowaniu noża do ukośnie ustawionej ramy. W 1851 August Fomm skonstruował krajarkę z dwiema dźwigniami. Maszynę, która sprawdziła się w działaniu, zbudował Karl Krause w 1858 r.
 +
 
 +
W późniejszym czasie skonstruowano gilotynę obcinającą blok książki z trzech stron - [[trójnóż]].
 +
 
 +
===Zasada działania===
 +
Stos arkuszy lub blok książki jest ułożony na stole, z tyłu za nożem. Dokładna pozycja jest regulowana za pomocą umieszczonego z tyłu za nożem, równoległego do niego, przesuwanego marginesu oraz belki bocznej ustawionej pod kątem prostym w stosunku do noża. Obcinany materiał jest przyciskany opuszczaną belką. Spadający z góry długi nóż (od 70 cm do nawet 250 cm), poruszający się ruchem ukośnym przecina kolejne warstwy stosu. W stole pod nożem znajduje się szpara, w którą wkładana jest drewniana lub plastikowa szpalta; nóż po przecięciu użytku wchodzi w szpaltę, a następnie powraca do góry.  W najpopularniejszym typie krajarek praca noża była napędzana kołem zamachowym, w małych maszynach dźwignią (tzw. heblówka), w nowszych konstrukcjach - silnikiem elektrycznym.
  
 
==Zobacz też==
 
==Zobacz też==
  
 
[[Indeks alfabetyczny ]] <br>
 
[[Indeks alfabetyczny ]] <br>
 +
[[Trójnóż]] <br>
 +
[[Maszyny introligatorskie]] <br>
 +
[[Obcinanie krawędzi]] <br>
  
 
==Grafika==
 
==Grafika==
Linia 16: Linia 24:
 
File:Gilotyna 1820.jpg|Gilotyna ze stałym nożem, ok. 1820. Drzeworyt George Baxter
 
File:Gilotyna 1820.jpg|Gilotyna ze stałym nożem, ok. 1820. Drzeworyt George Baxter
 
File:Gilotyna.JPG|Gilotyna z kołem napędowym
 
File:Gilotyna.JPG|Gilotyna z kołem napędowym
File:Trójnóż.jpg|Trójnóż, 1877
+
File:Heblówka.jpg|Heblówka
 
</gallery>
 
</gallery>
  

Aktualna wersja na dzień 18:22, 12 gru 2020

Gilotyna

(krajarka jednonożowa) (ang. guillotine cutter, fr. massicot, niem Schneidemaschine, wł. taglierina)

Maszyna służąca do krojenia stosów papieru lub obcinania bloków książkowych.

Historia

Początkowe koncepcje mechanizacji procesu krojenia polegały na ułatwieniu pracy prowadzonej przy użyciu hebla introligatorskiego. Jednym z rozwiązań było skonstruowanie warsztatu do krojenia z dużą, płasko leżącą prasą belkową (french lying/finishing plough press). W konstrukcji Edwarda Cowpera z 1813 r. zębaty nóż (piła) przesuwał się tam i z powrotem, wcinając się stopniowo w stos papieru. Urządzenie zbudowane przez Francuza Thirault w 1837 r. oraz konstrukcja Guillaume Massiquota z 1844 r. i 1852 r. miały nieruchomy nóż. W analogicznej maszynie Richarda Hartmanna z 1852 r. nóż zamocowany był w górnej poprzeczce, a krojenie odbywało się poprzez podnoszenie w górę stołu, na którym leżała książka. Pomysł George'a Wilsona z 1840 r. polegał na zamocowaniu noża do ukośnie ustawionej ramy. W 1851 August Fomm skonstruował krajarkę z dwiema dźwigniami. Maszynę, która sprawdziła się w działaniu, zbudował Karl Krause w 1858 r.

W późniejszym czasie skonstruowano gilotynę obcinającą blok książki z trzech stron - trójnóż.

Zasada działania

Stos arkuszy lub blok książki jest ułożony na stole, z tyłu za nożem. Dokładna pozycja jest regulowana za pomocą umieszczonego z tyłu za nożem, równoległego do niego, przesuwanego marginesu oraz belki bocznej ustawionej pod kątem prostym w stosunku do noża. Obcinany materiał jest przyciskany opuszczaną belką. Spadający z góry długi nóż (od 70 cm do nawet 250 cm), poruszający się ruchem ukośnym przecina kolejne warstwy stosu. W stole pod nożem znajduje się szpara, w którą wkładana jest drewniana lub plastikowa szpalta; nóż po przecięciu użytku wchodzi w szpaltę, a następnie powraca do góry. W najpopularniejszym typie krajarek praca noża była napędzana kołem zamachowym, w małych maszynach dźwignią (tzw. heblówka), w nowszych konstrukcjach - silnikiem elektrycznym.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Trójnóż
Maszyny introligatorskie
Obcinanie krawędzi

Grafika

Przypisy

  1. E.P. Biesalski, Die Mechaniesierung der Deutschen Buchbinderei 1850-1900, Frankfurt am Main 1991, s. 19-22.
  2. Gesammt-Catalog von Maschinen für die gesammte Papierindustrie Karl Krause. Maschinenfabrik. Leipzig (1899), s. 33-88, (online) https://bildsuche.digitale-sammlungen.de/index.html?c=viewer&l=de&bandnummer=bsb00076753&pimage=00001&v=&nav=

Autor: E.P.