Czteroliść: Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | ==Czteroliść | + | ==Czteroliść== |
| − | + | ||
| − | ( | + | (czterolistek) (niem. Vierblatt, Blattornament) |
| + | Stylizowany motyw floralny, składający się z czterech regularnie rozmieszczonych liści. Wyodrębnia się różnorakie formy c.: od najprostszych (cztery prostopadłe, zgeometryzowane lub lancetowate liście) do c. ze strzępiastymi liśćmi, mniejszymi elementami pomiędzy nimi oraz drobnym kwieciem w centrum. Motywy te są zamknięte w romboidalnej ramce lub bez niej. Jako zmultiplikowany motyw w pierścieniowym obramieniu ukazywany na romańskich oprawach złotniczych z kon. XII-XIII w., zazwyczaj jako dekoracja ram zwierciadła. Zapewne pod ich wpływem przyjął się jako motyw dekoracyjny na romańskich oprawach skórzanych, wyciskany w obramieniach zwierciadła z tłoków o kwadratowym lub okrągłym kształcie, najczęściej o kompozycji zamkniętej linią. Rozpowszechnieniu i formalnemu urozmaiceniu uległ w introligatorskim zdobnictwie gotyckim (XV-pocz. XVI w.). Niekiedy ukazywany na oprawach renesansowych (XVI w.), jako anachroniczny motyw, wkomponowywany między inne zdobienia. W praktyce badawczej c. (zwłaszcza jego najprostsze odmiany) może być mylony z czteropłatkiem, od którego różni się głównie brakiem lub zredukowaniem wielkości centralnego kwiecia. | ||
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
| Linia 19: | Linia 19: | ||
Plik:Czteroliść, proste formy na opr. gotyckich, Schwenke, Schunke 1979, tabl. 28.jpg | Czteroliść: proste formy na oprawach gotyckich, XV w., repr. wg: Schwenke, Schunke 1979, tabl. 28 | Plik:Czteroliść, proste formy na opr. gotyckich, Schwenke, Schunke 1979, tabl. 28.jpg | Czteroliść: proste formy na oprawach gotyckich, XV w., repr. wg: Schwenke, Schunke 1979, tabl. 28 | ||
Plik:Czteroliść, bogatsze formy na opr. gotyckich, Schwenke, Schunke 1979, tabl. 30.jpg | Czteroliść: bogatsze formy na oprawach gotyckich, repr. wg: Schwenke, Schunke 1979, tabl. 30 | Plik:Czteroliść, bogatsze formy na opr. gotyckich, Schwenke, Schunke 1979, tabl. 30.jpg | Czteroliść: bogatsze formy na oprawach gotyckich, repr. wg: Schwenke, Schunke 1979, tabl. 30 | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
</gallery> | </gallery> | ||
Wersja z 16:17, 29 gru 2020
Spis treści
Czteroliść
(czterolistek) (niem. Vierblatt, Blattornament) Stylizowany motyw floralny, składający się z czterech regularnie rozmieszczonych liści. Wyodrębnia się różnorakie formy c.: od najprostszych (cztery prostopadłe, zgeometryzowane lub lancetowate liście) do c. ze strzępiastymi liśćmi, mniejszymi elementami pomiędzy nimi oraz drobnym kwieciem w centrum. Motywy te są zamknięte w romboidalnej ramce lub bez niej. Jako zmultiplikowany motyw w pierścieniowym obramieniu ukazywany na romańskich oprawach złotniczych z kon. XII-XIII w., zazwyczaj jako dekoracja ram zwierciadła. Zapewne pod ich wpływem przyjął się jako motyw dekoracyjny na romańskich oprawach skórzanych, wyciskany w obramieniach zwierciadła z tłoków o kwadratowym lub okrągłym kształcie, najczęściej o kompozycji zamkniętej linią. Rozpowszechnieniu i formalnemu urozmaiceniu uległ w introligatorskim zdobnictwie gotyckim (XV-pocz. XVI w.). Niekiedy ukazywany na oprawach renesansowych (XVI w.), jako anachroniczny motyw, wkomponowywany między inne zdobienia. W praktyce badawczej c. (zwłaszcza jego najprostsze odmiany) może być mylony z czteropłatkiem, od którego różni się głównie brakiem lub zredukowaniem wielkości centralnego kwiecia.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Czteropłatek
Floralne dekoracje
Liść
Rozeta
Trójliść
Grafika
Motywy czteroliścia na oprawach romańskich, XII-XIII w., repr. wg: Schmidt-Künsemüller 1985, s. 251
Czteroliść: proste formy na oprawach gotyckich, XV w., repr. wg: Schwenke, Schunke 1979, tabl. 28
Czteroliść: bogatsze formy na oprawach gotyckich, repr. wg: Schwenke, Schunke 1979, tabl. 30
Przypisy
- Schwenke, Schunke 1979, tabl. 28-32;
- Schmidt-Künsemüller 1985, s. 251-252;
- Karpp-Jacottet, von Rabenau 2000, s. 5.
Autor: A.W.
