Gilotyna: Różnice pomiędzy wersjami
(Wydaje mi się, że info. o maszynie Krausego jest zbyt ogólna. Do dyskusji: Czy inne maszyny nie sprawdziły się w działaniu, a tylko ta K. była użyteczna? Warto też dookreślić (choć w przybliżeniu) ów "późniejszy" czas.) |
|||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
Maszyna służąca do krojenia stosów papieru lub obcinania bloków książkowych. | Maszyna służąca do krojenia stosów papieru lub obcinania bloków książkowych. | ||
| − | ==Historia== | + | ===Historia=== |
Początkowe koncepcje mechanizacji procesu krojenia polegały na ułatwieniu pracy prowadzonej przy użyciu hebla introligatorskiego. Jednym z rozwiązań było skonstruowanie warsztatu do krojenia z dużą, płasko leżącą prasą belkową (french lying/finishing plough press). W konstrukcji Edwarda Cowpera z 1813 r. zębaty nóż (piła) przesuwał się tam i z powrotem, wcinając się stopniowo w stos papieru. Urządzenie zbudowane przez Francuza Thirault w 1837 r. oraz konstrukcja Guillaume Massiquota z 1844 r. i 1852 r. miały nieruchomy nóż. W analogicznej maszynie Richarda Hartmanna z 1852 r. nóż zamocowany był w górnej poprzeczce, a krojenie odbywało się poprzez podnoszenie w górę stołu, na którym leżała książka. Pomysł George'a Wilsona z 1840 r. polegał na zamocowaniu noża do ukośnie ustawionej ramy. W 1851 August Fomm skonstruował krajarkę z dwiema dźwigniami. Maszynę, która sprawdziła się w działaniu, zbudował Karl Krause w 1858 r. | Początkowe koncepcje mechanizacji procesu krojenia polegały na ułatwieniu pracy prowadzonej przy użyciu hebla introligatorskiego. Jednym z rozwiązań było skonstruowanie warsztatu do krojenia z dużą, płasko leżącą prasą belkową (french lying/finishing plough press). W konstrukcji Edwarda Cowpera z 1813 r. zębaty nóż (piła) przesuwał się tam i z powrotem, wcinając się stopniowo w stos papieru. Urządzenie zbudowane przez Francuza Thirault w 1837 r. oraz konstrukcja Guillaume Massiquota z 1844 r. i 1852 r. miały nieruchomy nóż. W analogicznej maszynie Richarda Hartmanna z 1852 r. nóż zamocowany był w górnej poprzeczce, a krojenie odbywało się poprzez podnoszenie w górę stołu, na którym leżała książka. Pomysł George'a Wilsona z 1840 r. polegał na zamocowaniu noża do ukośnie ustawionej ramy. W 1851 August Fomm skonstruował krajarkę z dwiema dźwigniami. Maszynę, która sprawdziła się w działaniu, zbudował Karl Krause w 1858 r. | ||
W późniejszym czasie skonstruowano gilotynę obcinającą blok książki z trzech stron - [[trójnóż]]. | W późniejszym czasie skonstruowano gilotynę obcinającą blok książki z trzech stron - [[trójnóż]]. | ||
| − | ==Zasada działania== | + | ===Zasada działania=== |
Stos arkuszy lub blok książki jest ułożony na stole, z tyłu za nożem. Dokładna pozycja jest regulowana za pomocą umieszczonego z tyłu za nożem, równoległego do niego, przesuwanego marginesu oraz belki bocznej ustawionej pod kątem prostym w stosunku do noża. Obcinany materiał jest przyciskany opuszczaną belką. Spadający z góry długi nóż (od 70 cm do nawet 250 cm), poruszający się ruchem ukośnym przecina kolejne warstwy stosu. W stole pod nożem znajduje się szpara, w którą wkładana jest drewniana lub plastikowa szpalta; nóż po przecięciu użytku wchodzi w szpaltę, a następnie powraca do góry. W najpopularniejszym typie krajarek praca noża była napędzana kołem zamachowym, w małych maszynach dźwignią (tzw. heblówka), w nowszych konstrukcjach - silnikiem elektrycznym. | Stos arkuszy lub blok książki jest ułożony na stole, z tyłu za nożem. Dokładna pozycja jest regulowana za pomocą umieszczonego z tyłu za nożem, równoległego do niego, przesuwanego marginesu oraz belki bocznej ustawionej pod kątem prostym w stosunku do noża. Obcinany materiał jest przyciskany opuszczaną belką. Spadający z góry długi nóż (od 70 cm do nawet 250 cm), poruszający się ruchem ukośnym przecina kolejne warstwy stosu. W stole pod nożem znajduje się szpara, w którą wkładana jest drewniana lub plastikowa szpalta; nóż po przecięciu użytku wchodzi w szpaltę, a następnie powraca do góry. W najpopularniejszym typie krajarek praca noża była napędzana kołem zamachowym, w małych maszynach dźwignią (tzw. heblówka), w nowszych konstrukcjach - silnikiem elektrycznym. | ||
Wersja z 07:41, 26 wrz 2020
Gilotyna
(krajarka jednonożowa) (ang. guillotine, fr. massicot, niem Schneidemaschine, wł. taglierina)
Maszyna służąca do krojenia stosów papieru lub obcinania bloków książkowych.
Historia
Początkowe koncepcje mechanizacji procesu krojenia polegały na ułatwieniu pracy prowadzonej przy użyciu hebla introligatorskiego. Jednym z rozwiązań było skonstruowanie warsztatu do krojenia z dużą, płasko leżącą prasą belkową (french lying/finishing plough press). W konstrukcji Edwarda Cowpera z 1813 r. zębaty nóż (piła) przesuwał się tam i z powrotem, wcinając się stopniowo w stos papieru. Urządzenie zbudowane przez Francuza Thirault w 1837 r. oraz konstrukcja Guillaume Massiquota z 1844 r. i 1852 r. miały nieruchomy nóż. W analogicznej maszynie Richarda Hartmanna z 1852 r. nóż zamocowany był w górnej poprzeczce, a krojenie odbywało się poprzez podnoszenie w górę stołu, na którym leżała książka. Pomysł George'a Wilsona z 1840 r. polegał na zamocowaniu noża do ukośnie ustawionej ramy. W 1851 August Fomm skonstruował krajarkę z dwiema dźwigniami. Maszynę, która sprawdziła się w działaniu, zbudował Karl Krause w 1858 r.
W późniejszym czasie skonstruowano gilotynę obcinającą blok książki z trzech stron - trójnóż.
Zasada działania
Stos arkuszy lub blok książki jest ułożony na stole, z tyłu za nożem. Dokładna pozycja jest regulowana za pomocą umieszczonego z tyłu za nożem, równoległego do niego, przesuwanego marginesu oraz belki bocznej ustawionej pod kątem prostym w stosunku do noża. Obcinany materiał jest przyciskany opuszczaną belką. Spadający z góry długi nóż (od 70 cm do nawet 250 cm), poruszający się ruchem ukośnym przecina kolejne warstwy stosu. W stole pod nożem znajduje się szpara, w którą wkładana jest drewniana lub plastikowa szpalta; nóż po przecięciu użytku wchodzi w szpaltę, a następnie powraca do góry. W najpopularniejszym typie krajarek praca noża była napędzana kołem zamachowym, w małych maszynach dźwignią (tzw. heblówka), w nowszych konstrukcjach - silnikiem elektrycznym.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Trójnóż
Maszyny introligatorskie
Obcinanie krawędzi
Grafika
Gilotyna ze stałym nożem, ok. 1820. Drzeworyt George Baxter
Gilotyna z kołem napędowym
Heblówka
Przypisy
- E.P. Biesalski, Die Mechaniesierung der Deutschen Buchbinderei 1850-1900, Frankfurt am Main 1991, s. 19-22.
- Gesammt-Catalog von Maschinen für die gesammte Papierindustrie Karl Krause. Maschinenfabrik. Leipzig (1899), s. 33-88, (online) https://bildsuche.digitale-sammlungen.de/index.html?c=viewer&l=de&bandnummer=bsb00076753&pimage=00001&v=&nav=
Autor: E.P.
