Miniaturowe książki: Różnice pomiędzy wersjami
(→Historia) |
|||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
===Historia=== | ===Historia=== | ||
| − | Książki miniaturowe powstawały już w epoce średniowiecza m.in. miniaturowe Godzinki oraz Koran. Eksperymenty z drukiem miniatur sięgają początków techniki drukarskiej, już uczeń i następca Gutenberga, Peter Schöffer drukował miniksiążki. Rozwój miniwydawnictw nastąpił w XVII w., były to głównie książeczki religijne, śpiewniki i modlitewniki. Ukazało się wiele edycji Biblii, które ze względu na rozmiary otrzymały nazwy "paluchowych" lub "kciukowych". | + | Książki miniaturowe powstawały już w epoce średniowiecza m.in. miniaturowe Godzinki oraz Koran. Eksperymenty z drukiem miniatur sięgają początków techniki drukarskiej, już uczeń i następca Gutenberga, Peter Schöffer drukował miniksiążki. Rozwój miniwydawnictw nastąpił w XVII w., były to głównie książeczki religijne, śpiewniki i modlitewniki. Ukazało się wiele edycji Biblii, które ze względu na rozmiary otrzymały nazwy "paluchowych" lub "kciukowych". Ich przydatność polegała na możności przenoszenia w kieszeni i lektury w dowolnym momencie. W wieku XVIII z miniaturowych książek tworzono tzw. biblioteki podróżne. |
| − | Książki drukowano typograficznie, przy użyciu bardzo małych stopni pisma, czcionkami 4-punktowymi a nawet mniejszymi. Wydane w 1896 przez braci Salmin w Padwie listy Galileusza do pani Krystyny de Lorenc złożono ręcznie czcionkami o wielkości 2,5 punkta (tzw. rybie oko). Miniksiążki dekorowano iluminacjami oraz drzeworytowymi i miedziorytowymi grafikami | + | Książki drukowano typograficznie, przy użyciu bardzo małych stopni pisma, czcionkami 4-punktowymi a nawet mniejszymi. Wydane w 1896 przez braci Salmin w Padwie listy Galileusza do pani Krystyny de Lorenc złożono ręcznie czcionkami o wielkości 2,5 punkta (tzw. rybie oko). Miniksiążki dekorowano iluminacjami oraz drzeworytowymi i miedziorytowymi grafikami. W XIX wieku do druku miniksiążek zastosowano technikę litograficzną, a od końca tego stulecia fotograficznie zmniejszano skład drukarski. |
W wieku XIX książki miniaturowe zyskały na popularności, obok modlitewników wydawano almanachy i poezje, książki dla dzieci w tym książeczki na wyposażenie domków dla lalek. W miniaturowych formatach wydawano różnego rodzaju poradniki, w tym przewodniki turystyczne. Były też wykorzystywane do celów propagandowych i reklamowych. | W wieku XIX książki miniaturowe zyskały na popularności, obok modlitewników wydawano almanachy i poezje, książki dla dzieci w tym książeczki na wyposażenie domków dla lalek. W miniaturowych formatach wydawano różnego rodzaju poradniki, w tym przewodniki turystyczne. Były też wykorzystywane do celów propagandowych i reklamowych. | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
===Oprawy=== | ===Oprawy=== | ||
| + | Miniaturowe książki najczęściej były oprawiane w skórę marokinową. Książeczki w srebrnych lub perłowych oprawach były wręczane jako upominki, można było nosić je jako naszyjniki. | ||
| + | |||
Oprawienie miniaturowych książeczek wymaga od introligatorów szczególnych zdolności manualnych. W pracy introligatorzy posługują się pęsetami oraz specjalnymi, precyzyjnymi narzędziami, w tym narzędziami sporządzanymi specjalnie dla oprawy książek o małych rozmiarach. Do tłoczenia wykorzystywane są bardzo drobne tłoczki lub mini-plakiety. | Oprawienie miniaturowych książeczek wymaga od introligatorów szczególnych zdolności manualnych. W pracy introligatorzy posługują się pęsetami oraz specjalnymi, precyzyjnymi narzędziami, w tym narzędziami sporządzanymi specjalnie dla oprawy książek o małych rozmiarach. Do tłoczenia wykorzystywane są bardzo drobne tłoczki lub mini-plakiety. | ||
Wersja z 22:02, 25 sie 2020
Miniaturowe książki
(miniksiążki) (ang. miniature books, niem. Miniaturausgabe)
Książki w miniaturowych wymiarach, mające charakter kolekcjonerski. Przez lata za książki miniaturowe uznawano wszystkie małoformatowe książki. Powstałe w 1983 amerykańskie towarzystwo kolekcjonerskie (the Miniature Book Society) za książkę miniaturową uznaje taką, której wymiary nie przekraczają 3 cali (tj. 76 mm). Dopuszcza się nieco większy format, nie przekraczający 4 cali (116 mm), szczególnie dla książek XIX-wiecznych i starszych.
Historia
Książki miniaturowe powstawały już w epoce średniowiecza m.in. miniaturowe Godzinki oraz Koran. Eksperymenty z drukiem miniatur sięgają początków techniki drukarskiej, już uczeń i następca Gutenberga, Peter Schöffer drukował miniksiążki. Rozwój miniwydawnictw nastąpił w XVII w., były to głównie książeczki religijne, śpiewniki i modlitewniki. Ukazało się wiele edycji Biblii, które ze względu na rozmiary otrzymały nazwy "paluchowych" lub "kciukowych". Ich przydatność polegała na możności przenoszenia w kieszeni i lektury w dowolnym momencie. W wieku XVIII z miniaturowych książek tworzono tzw. biblioteki podróżne.
Książki drukowano typograficznie, przy użyciu bardzo małych stopni pisma, czcionkami 4-punktowymi a nawet mniejszymi. Wydane w 1896 przez braci Salmin w Padwie listy Galileusza do pani Krystyny de Lorenc złożono ręcznie czcionkami o wielkości 2,5 punkta (tzw. rybie oko). Miniksiążki dekorowano iluminacjami oraz drzeworytowymi i miedziorytowymi grafikami. W XIX wieku do druku miniksiążek zastosowano technikę litograficzną, a od końca tego stulecia fotograficznie zmniejszano skład drukarski.
W wieku XIX książki miniaturowe zyskały na popularności, obok modlitewników wydawano almanachy i poezje, książki dla dzieci w tym książeczki na wyposażenie domków dla lalek. W miniaturowych formatach wydawano różnego rodzaju poradniki, w tym przewodniki turystyczne. Były też wykorzystywane do celów propagandowych i reklamowych.
Do najbardziej znanych polskich edycji miniaturowych należą Poezje Adama Mickiewicza (30x22 mm), wydane w 1898, na jubileusz stulecia urodzin poety, a jednocześnie na odsłonięcie pomnika Mickiewicza w Warszawie. Na płóciennej okładce książeczki wytłoczono portret poety oraz widok pomnika. Książeczkę zaopatrzono w srebrny futeralik, w który wprawiono szkło powiększające.
Oprawy
Miniaturowe książki najczęściej były oprawiane w skórę marokinową. Książeczki w srebrnych lub perłowych oprawach były wręczane jako upominki, można było nosić je jako naszyjniki.
Oprawienie miniaturowych książeczek wymaga od introligatorów szczególnych zdolności manualnych. W pracy introligatorzy posługują się pęsetami oraz specjalnymi, precyzyjnymi narzędziami, w tym narzędziami sporządzanymi specjalnie dla oprawy książek o małych rozmiarach. Do tłoczenia wykorzystywane są bardzo drobne tłoczki lub mini-plakiety.
Zarówno amerykańskie towarzystwo kolekcjonerów książek miniaturowych jak i inne środowiska aktywizują tworzenie miniksiążek organizując ich wystawy oraz spotkania kolekcjonerskie i warsztaty. Kolekcja miniaturowych książek wykonanych przez polskiego twórcę, Zygmunta Szkocnego jest prezentowana w Muzeum Najmniejszych Książek Świata w Piotrowicach.
Zobacz też
Format książki
Format specjalny
Przypisy
- Tadeusz Hussak, Miniksiążki, Warszawa 2003, s. 12-13.
- Joanna Papuzińska (rec.): Miniksiążki. "Nowe książki" 2004, nr 2, s. 74.
- Petit formats reliés, Bruxelles 1991, s. 11-20.
- https://www.biblio.com/book-collecting/what-to-collect/a-brief-history-of-miniature-books/
- https://en.wikipedia.org/wiki/Miniature_book
- Miniature Books Society, https://www.mbs.org/
- Muzeum Najmniejszych Książek Świata Zygmunta Szkocnego, Katowice 1996.
Autor: E.P., MPG
