Papiery drukowane metaliczne: Różnice pomiędzy wersjami

Z Leksykon oprawoznawczy
Skocz do: nawigacja, szukaj
(Utworzono nową stronę "==inne nazwy== papiery brokatowe ==Nazwy w innych językach== ang. woodblock papers, ang. block – printed papers, niem. Kattunpapier, niem. Modeldruckpapier, fr. domi...")
 
Linia 1: Linia 1:
 
==inne nazwy==
 
==inne nazwy==
−
papiery brokatowe
+
papiery brązowe
  
 
==Nazwy w innych językach==
 
==Nazwy w innych językach==
−
ang. woodblock papers, ang. block – printed papers, niem. Kattunpapier, niem. Modeldruckpapier, fr. domino, fr. papier dominoté,fr. dominotier, wł. carta remondiniana, wł.coperta xilografica, wł. carte xilografiche
+
ang. metallic varnish paper; ang. bronze-varnish paperniem. das Bronzefirnispapier; fr. papier à vernis doré
  
 
==Definicja==
 
==Definicja==
−
Papiery drukowane drzeworytnicze to rodzaj dekoracyjnych papierów zdobionych techniką druku wypukłego klockiem drzeworytniczym. Mogą być jedno- lub wielokolorowe.
+
Papiery drukowane metaliczne należą do grupy papierów dekoracyjnych drzeworytniczych. Zdobione są techniką druku wypukłego klockiem drzeworytniczym. Jako medium używano werniksu zmieszanego z metalicznym brązowym proszkiem.  
  
 
==Historia==
 
==Historia==
−
 
+
Wynalezienie techniki drukowania papieru farbą zawierającą drobinki metalu zawdzięcza się Jeremiasowi Neuhoferowi i Jakobowi Enderlinowi, którzy w 1690 r. opracowali sposób na dekorowanie bawełnianego płótna poprzez zadrukowywanie go mieszaniną werniksu i proszku brązowego. Zaadaptowanie opracowanej metody w przemyśle papierniczym zaowocowało powstaniem nowego rodzaju dekoracyjnego papieru. Najstarszy papier dekorowany drukowany metaliczny datowany jest na 1690 r., użyto go jako obleczenia książki wydanej w Salzburgu w 1706 r. Wczesne papiery tego typu drukowane były na jednolitym tle. Następnie dekorację tła rozbudowano i dekorowano, np. używając szablonu (il. 1), jak w przypadku papieru przypisywanego Jacobowi Enderlinowi, w którego tle widnieją wykonane za pomocą szablonu czerwone kwiaty o czarnych liściach. Ornamentyka tych papierów ograniczała się do stylizowanych wici roślinnych, przedstawienia figuralne były rzadkością. Tym cenniejszy jest zachowany papier z przedstawieniem figuralnym, przypisywany J.F. Leopoldowi (1668 – 1727), na którym w ornament floralny zostały wplecione putta (il. 2).
−
 
+
  
 
==Opis techniki==
 
==Opis techniki==
 +
w literaturze przedmiotu znaleźć można dwa sposoby wykonywania papierów drukowanych metalicznych:
 +
* Odbitkę wykonywano matrycą drewnianą z pomocą prasy drukarskiej. Jako medium używano werniksu zmieszanego z metalicznym brązowym proszkiem. Wydruki wykonywano na papierach jednolitych, lub pokrytych wcześniej inną dekoracją, np. wykonaną w technice klajstrowej.
 +
* Na przygotowane wcześniej podłoże papierowe (zabarwione lub zamalowane na jeden lub więcej kolorów)drukowano matrycą drzeworytniczą wzór mordantem. Następnie na powierzchnię papieru nakładano bardzo dokładnie rozdrobniony proszek metalowy, który przylegał do papieru w miejscach, gdzie znajdował się mordant. Końcowym etapem było pokrycie papieru werniksem.
  
 +
==Ciekawostki==
 +
Papiery drukowane metaliczne uważane są za bardzo rzadkie i cenne, ze względu na to, że produkowano je jedynie przez około czterdzieści lat: od ok. 1690 do ok. 1730 roku. Powstające równolegle papiery reliefowe metaliczne, wyparły papiery drukowane metaliczne, ponieważ ich oryginalny efekt fakturalny bardzo szybko zyskał popularność i aprobatę236.
  
 
==Grafika==
 
==Grafika==
Linia 29: Linia 33:
  
 
==Przypisy==
 
==Przypisy==
−
# Ackerman Phyllis, Wallpaper, it‟s history, design and use, Londyn, 1923.
+
 
−
# Beckmann J., A History of inventions and Discoveries, Londyn, 1817, vol. III.
+
 
−
# Decorative Endpapers, “The Victoria and Albert Colour Books”, New York, 1986.
+
# Berger S. E., The Dictionaty of the Book: A Glossary for Book Collectors, Booksellers, Librarians and Others, Lanham, Boulder, New York, London, 2016.
−
# Duprat Annie, L‟Imagerie populaire du Grand Ouest, w: “Annales de Bretagne et des pays de l‟ouest”, t. 108, 2001.
+
# Cloonan M. V. Early bindings in Paper a Brief History of Hand-Made Paper-Covered Books with Multilingual Glossary, 1990.
−
# Foot M. M., A History of Bookbinding as a Mirror of Society, Londyn, 1998.
+
# Cloonan M. V., European Paper-Covered Books from the Fifteenth through the Eighteenth Centuries, Iowa, 1987.
−
# Garnier Nicole, L‟Imagerie populaire francaise, I, Paryż, 1990.
+
# Kromp D., Bunt(es) Papier, 2018.
−
# Haemmerle A. von, Buntpapiere: Herrkomen, Geshichte, Techniken, Beziehungenzur Kunst, Monachium, 1961.
+
−
# Hubert V., Les papiersdominotés, une collection particulière, Paryż, 2016.
+
−
# Hyatt M. A., Pirints & People a social history of printed Picture, Nowy Jork, 1971.
+
−
#Jackson William A., Printed Wrappers of the Fifteenth to Eighteenth Centuries, “Harvard Library Bulletin”, VI, 1952.  
+
−
# Kopylov M., Papiersdominotés Francis ou L‟art. de revêtird‟éphémèrescouvertures Dolores. Livres & brochures entre 1750 et 1820,Paryż, 2012.
+
−
# Kopylov M., Papiersdominotésitaliens. Un univers de couleurs, de fantaisie et d‟invention (1750-1850), Paryż, 2012.
+
 
# Loring R., Decorated Book Papers, Cambridge, 1973.
 
# Loring R., Decorated Book Papers, Cambridge, 1973.
−
# Macchi F., Macchi L., Dizionario illustrato della legatura, Milano, 2002.
+
Voorn, 1986, s. 156.
−
# Milano Alberto, Selling Prints for the Remondini: Italian Pedlars Travelling Through Europe During the Eighteenth Century, w: „Not Dead Things: The Dissemination of Popular Print in England and Wales, Italy, and the Low Countries, 1500-1820”, Leiden, Boston, 2013, s. 76 - 83.
+
−
# Osmun W., Decorated Book Papers, Seventeenth to twentieth Century, 1954.
+
−
# Sutter S., Wrapped in Color: A Survey of Paste Paper Bookbindings, Chicago, 1994.
+
−
# Schmoller T., To Brighten Things Up: the Schmoller Collection of Decorated Papers, Manchester, 2008.
+
 
# Wolfe R. J., Marbled Papers: Its History, Techniques and Patterns, Filadelfia, 1990.
 
# Wolfe R. J., Marbled Papers: Its History, Techniques and Patterns, Filadelfia, 1990.
 +
# Windyka T., Przyczynek do dziejów technik zdobienia papierów w: „Rocznik Muzeum Papiernictwa” t. I, 2007.
 +
# LoB: http://www.ligatus.org.uk/lob/concept/3969 [dostęp: 10. 04. 2018 r.].
 +
# http://www.buntpapier.org/techniken/bronzefirnispapier.html [dostęp: 10. 04. 2018 r.].
 
----
 
----
 
Autor: '''M.P.-G.'''
 
Autor: '''M.P.-G.'''

Wersja z 14:14, 14 lut 2019

inne nazwy

papiery brązowe

Nazwy w innych językach

ang. metallic varnish paper; ang. bronze-varnish paperniem. das Bronzefirnispapier; fr. papier à vernis doré

Definicja

Papiery drukowane metaliczne należą do grupy papierów dekoracyjnych drzeworytniczych. Zdobione są techniką druku wypukłego klockiem drzeworytniczym. Jako medium używano werniksu zmieszanego z metalicznym brązowym proszkiem.

Historia

Wynalezienie techniki drukowania papieru farbą zawierającą drobinki metalu zawdzięcza się Jeremiasowi Neuhoferowi i Jakobowi Enderlinowi, którzy w 1690 r. opracowali sposób na dekorowanie bawełnianego płótna poprzez zadrukowywanie go mieszaniną werniksu i proszku brązowego. Zaadaptowanie opracowanej metody w przemyśle papierniczym zaowocowało powstaniem nowego rodzaju dekoracyjnego papieru. Najstarszy papier dekorowany drukowany metaliczny datowany jest na 1690 r., użyto go jako obleczenia książki wydanej w Salzburgu w 1706 r. Wczesne papiery tego typu drukowane były na jednolitym tle. Następnie dekorację tła rozbudowano i dekorowano, np. używając szablonu (il. 1), jak w przypadku papieru przypisywanego Jacobowi Enderlinowi, w którego tle widnieją wykonane za pomocą szablonu czerwone kwiaty o czarnych liściach. Ornamentyka tych papierów ograniczała się do stylizowanych wici roślinnych, przedstawienia figuralne były rzadkością. Tym cenniejszy jest zachowany papier z przedstawieniem figuralnym, przypisywany J.F. Leopoldowi (1668 – 1727), na którym w ornament floralny zostały wplecione putta (il. 2).

Opis techniki

w literaturze przedmiotu znaleźć można dwa sposoby wykonywania papierów drukowanych metalicznych:

  • Odbitkę wykonywano matrycą drewnianą z pomocą prasy drukarskiej. Jako medium używano werniksu zmieszanego z metalicznym brązowym proszkiem. Wydruki wykonywano na papierach jednolitych, lub pokrytych wcześniej inną dekoracją, np. wykonaną w technice klajstrowej.
  • Na przygotowane wcześniej podłoże papierowe (zabarwione lub zamalowane na jeden lub więcej kolorów)drukowano matrycą drzeworytniczą wzór mordantem. Następnie na powierzchnię papieru nakładano bardzo dokładnie rozdrobniony proszek metalowy, który przylegał do papieru w miejscach, gdzie znajdował się mordant. Końcowym etapem było pokrycie papieru werniksem.

Ciekawostki

Papiery drukowane metaliczne uważane są za bardzo rzadkie i cenne, ze względu na to, że produkowano je jedynie przez około czterdzieści lat: od ok. 1690 do ok. 1730 roku. Powstające równolegle papiery reliefowe metaliczne, wyparły papiery drukowane metaliczne, ponieważ ich oryginalny efekt fakturalny bardzo szybko zyskał popularność i aprobatę236.

Grafika

  • il. 1. Obleczenie z papieru dekorowanego w technice drzeworytu.

  • il. 2. Papier dekoracyjny sygnowany A PARIS CHEZ LES ASSOCIE NO.

  • il. 3.Papier sygnowany CHEZ SEVESTRE LEBLOND.

  • il. 4. Papier dekoracyjny sygnowany PERDOUX 186.

  • il. 5. Papier dekoracyjny sygnowany CHEZ LETOURMI 41.

  • il. 6. Karty z wzornika Carlo Bertinazzi‟ego.

  • il. 7. Papier dekoracyjny sygnowany PARIS CHEZ LES ASSOCIE… ze zbiorów Bibliothèque Numérique d‟Orléans.

Przypisy

  1. Berger S. E., The Dictionaty of the Book: A Glossary for Book Collectors, Booksellers, Librarians and Others, Lanham, Boulder, New York, London, 2016.
  2. Cloonan M. V. Early bindings in Paper a Brief History of Hand-Made Paper-Covered Books with Multilingual Glossary, 1990.
  3. Cloonan M. V., European Paper-Covered Books from the Fifteenth through the Eighteenth Centuries, Iowa, 1987.
  4. Kromp D., Bunt(es) Papier, 2018.
  5. Loring R., Decorated Book Papers, Cambridge, 1973.

Voorn, 1986, s. 156.

  1. Wolfe R. J., Marbled Papers: Its History, Techniques and Patterns, Filadelfia, 1990.
  2. Windyka T., Przyczynek do dziejów technik zdobienia papierów w: „Rocznik Muzeum Papiernictwa” t. I, 2007.
  3. LoB: http://www.ligatus.org.uk/lob/concept/3969 [dostęp: 10. 04. 2018 r.].
  4. http://www.buntpapier.org/techniken/bronzefirnispapier.html [dostęp: 10. 04. 2018 r.].

Autor: M.P.-G.

Źródło: „http://leksykon.oprawoznawczy.ukw.edu.pl/index.php?title=Papiery_drukowane_metaliczne&oldid=1967”