Szyldzik: Różnice pomiędzy wersjami
(→Szyldzik) |
|||
| (Nie pokazano 28 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
==Szyldzik== | ==Szyldzik== | ||
| − | (niem. Titelschild) | + | (ang. label, title/spine label, lettering piece; fr. pièce de titre; niem. Titelschild) |
| − | Barwne pole na grzbiecie książki stanowiące tło dla wytłoczonego tytułu lub innych napisów. Na książce może być więcej niż jeden szyldzik. | + | Barwne pole na grzbiecie książki stanowiące tło dla wytłoczonego tytułu lub innych napisów. Na książce może być więcej niż jeden szyldzik. |
| + | |||
| + | Szyldziki wykonywane są z cienkiej skórki, często skóry szpaltowej, sporządzano je także z papieru glansowanego, a w oprawach płóciennych lub całopapierowych z apreturowanego płótna - kalika. Niekiedy szyldziki nie są naklejane, ale malowane, stanowią wówczas wyłącznie barwny element dekoracyjny. Odmiennym od szyldzika sposobem wyróżnienia pola tytułowego jest jego wypolerowanie lub poddruk (na całej płaszczyźnie) (niem. Blanpressen), powodujący wygładzenie ziarna skóry lub faktury płótna a czasem także przyciemnienie tego pola. | ||
| − | + | Zdarzają się także szyldziki ze zwykłego papieru, z ręcznie wpisanym tytułem, być może wykonane przez właściciela lub bibliotekarza, a nie introligatora. | |
| − | W książkach posiadających na grzbiecie garby zwięzów szyldzik | + | W książkach posiadających na grzbiecie garby zwięzów szyldzik wypełnia kompartyment pomiędzy zwięzami, zwykle pomiędzy pierwszym a drugim zwięzem od góry. Jeśli są dwa szyldziki, to drugi znajduje się bez pośrednio pod tytułem lub na przedostatnim kompartymencie. W oprawach bez garbów wielkość i umiejscowienie szyldzika (szyldzików) zależy od inwencji introligatora, choć zwyczajowo jest lokowany na wysokości odpowiadającej omawianym kompartymentom. |
| − | + | Źródła sporządzania szyldzików można doszukiwać się w konieczności gruntowania pola pod złocenie. Na surowej skórze mógł pozostać zaciek po białku, dlatego naklejano szyldzik z barwnej skóry, na której zaciek nie był widoczny. Koncepcja szyldzików na oprawach z cielęcej skóry jest proweniencji francuskiej, datowana na drugą – trzecią dekadę XVIII w.; zalecano wykonywać je z marokinu, tytuł umieszczano na szyldziku czerwonym, zaś na drugim – niebieskim lub zielonym – numer tomu. S. chętnie naklejano na grzbiety opraw pergaminowych, na których złocenie jest technicznie trudne. Niejednokrotnie też introligatorzy zasłaniali szyldzikiem nieudane tłoczenie wykonane bezpośrednio na grzbiecie. Pierwotnie szyldziki były ze wszystkich stron otoczone złoconą ramką, prawdopodobnie do Rogera Payne'a należy pomysł szyldzika "otwartego", tj. bez złoconych linii na pionowych krawędziach. | |
| − | + | ||
| − | + | ||
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
[[Indeks alfabetyczny ]] <br> | [[Indeks alfabetyczny ]] <br> | ||
| + | [[Szpaltowanie]] <br> | ||
| + | [[Tytuł książki]] <br> | ||
==Grafika== | ==Grafika== | ||
<gallery> | <gallery> | ||
| − | File: | + | Plik:Szyldzik 1.jpg |
| − | + | Plik:Szyldzik 1b.jpg | |
| + | Plik:Szyldzik 8.jpg | ||
| + | Plik:Szyldzik 4.jpg | ||
| + | Plik:Szyldzik 7.jpg | ||
| + | Plik:Szyldzik 2.jpg | ||
| + | File:Szyldzik.JPG|Grzbiet XVIII-wiecznej oprawy z dwoma szyldzikami barwnymi na płaskim grzbiecie | ||
| + | Plik:Szyldzik 5.jpg | ||
| + | File:Szyldziki2.JPG|Oprawy z końca XIX w. z barwnymi szyldzikami ulokowanymi pomiędzy garbami. Oprawy Cezarego Wilanowskiego. | ||
| + | Plik:Superekslibris 22b.jpg | ||
</gallery> | </gallery> | ||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
| − | # | + | # Pollard Graham, ''Changes in the Style of Bookbinding, 1550-1830'', „The Library”, ser. 5, t. XI, nr 2, 1956, s. 85. |
| − | + | ||
---- | ---- | ||
Autor: '''E.P.''' | Autor: '''E.P.''' | ||
Aktualna wersja na dzień 09:53, 7 lip 2022
Spis treści
Szyldzik
(ang. label, title/spine label, lettering piece; fr. pièce de titre; niem. Titelschild)
Barwne pole na grzbiecie książki stanowiące tło dla wytłoczonego tytułu lub innych napisów. Na książce może być więcej niż jeden szyldzik.
Szyldziki wykonywane są z cienkiej skórki, często skóry szpaltowej, sporządzano je także z papieru glansowanego, a w oprawach płóciennych lub całopapierowych z apreturowanego płótna - kalika. Niekiedy szyldziki nie są naklejane, ale malowane, stanowią wówczas wyłącznie barwny element dekoracyjny. Odmiennym od szyldzika sposobem wyróżnienia pola tytułowego jest jego wypolerowanie lub poddruk (na całej płaszczyźnie) (niem. Blanpressen), powodujący wygładzenie ziarna skóry lub faktury płótna a czasem także przyciemnienie tego pola.
Zdarzają się także szyldziki ze zwykłego papieru, z ręcznie wpisanym tytułem, być może wykonane przez właściciela lub bibliotekarza, a nie introligatora.
W książkach posiadających na grzbiecie garby zwięzów szyldzik wypełnia kompartyment pomiędzy zwięzami, zwykle pomiędzy pierwszym a drugim zwięzem od góry. Jeśli są dwa szyldziki, to drugi znajduje się bez pośrednio pod tytułem lub na przedostatnim kompartymencie. W oprawach bez garbów wielkość i umiejscowienie szyldzika (szyldzików) zależy od inwencji introligatora, choć zwyczajowo jest lokowany na wysokości odpowiadającej omawianym kompartymentom.
Źródła sporządzania szyldzików można doszukiwać się w konieczności gruntowania pola pod złocenie. Na surowej skórze mógł pozostać zaciek po białku, dlatego naklejano szyldzik z barwnej skóry, na której zaciek nie był widoczny. Koncepcja szyldzików na oprawach z cielęcej skóry jest proweniencji francuskiej, datowana na drugą – trzecią dekadę XVIII w.; zalecano wykonywać je z marokinu, tytuł umieszczano na szyldziku czerwonym, zaś na drugim – niebieskim lub zielonym – numer tomu. S. chętnie naklejano na grzbiety opraw pergaminowych, na których złocenie jest technicznie trudne. Niejednokrotnie też introligatorzy zasłaniali szyldzikiem nieudane tłoczenie wykonane bezpośrednio na grzbiecie. Pierwotnie szyldziki były ze wszystkich stron otoczone złoconą ramką, prawdopodobnie do Rogera Payne'a należy pomysł szyldzika "otwartego", tj. bez złoconych linii na pionowych krawędziach.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Szpaltowanie
Tytuł książki
Grafika
Grzbiet XVIII-wiecznej oprawy z dwoma szyldzikami barwnymi na płaskim grzbiecie
Oprawy z końca XIX w. z barwnymi szyldzikami ulokowanymi pomiędzy garbami. Oprawy Cezarego Wilanowskiego.
Przypisy
- Pollard Graham, Changes in the Style of Bookbinding, 1550-1830, „The Library”, ser. 5, t. XI, nr 2, 1956, s. 85.
Autor: E.P.
