Zniszczenia kodeksów: Różnice pomiędzy wersjami
Z Leksykon oprawoznawczy
(→Skutki działania czynników niszczących) |
|||
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | ==Zniszczenia kodeksów== | ||
==Czynniki niszczące== | ==Czynniki niszczące== | ||
| Linia 7: | Linia 8: | ||
===Czynniki zewnętrzne=== | ===Czynniki zewnętrzne=== | ||
* czynniki fizyczne - promieniowanie świetlne, temperatura, pyły przemysłowe, złe warunki przechowywania, transportu, użytkowania; | * czynniki fizyczne - promieniowanie świetlne, temperatura, pyły przemysłowe, złe warunki przechowywania, transportu, użytkowania; | ||
| − | * czynniki chemiczne - | + | * czynniki chemiczne - głównie tlenki kwasowe, siarkowodór i lotne związki organiczne (LZO) zawarte w powietrzu, para wodna w atmosferze |
| − | * czynniki biologiczne - drobnoustroje, owady, gryzonie | + | * czynniki biologiczne - drobnoustroje, owady, gryzonie |
==Skutki działania czynników niszczących== | ==Skutki działania czynników niszczących== | ||
| Linia 18: | Linia 19: | ||
Zmiany barwne, zanieczyszczenie powierzchniowe, osłabienie strukturalne, deformacje, zagniecenia, przedarcia, ubytki oraz szczególne zniszczenia, np. płowienie grzbietów książek | Zmiany barwne, zanieczyszczenie powierzchniowe, osłabienie strukturalne, deformacje, zagniecenia, przedarcia, ubytki oraz szczególne zniszczenia, np. płowienie grzbietów książek | ||
| − | ===Skutki działania czynników chemicznych | + | ===Skutki działania czynników chemicznych=== |
Osłabienie strukturalne materii zabytkowej, w konsekwencji osłabienie/utrata właściwości fizycznych, ubytki, zmiany barwne | Osłabienie strukturalne materii zabytkowej, w konsekwencji osłabienie/utrata właściwości fizycznych, ubytki, zmiany barwne | ||
| − | ===Skutki działania czynników biologicznych | + | ===Skutki działania czynników biologicznych=== |
Przebarwienia, osłabienie strukturalne materii zabytkowej, w konsekwencji osłabienie/utrata właściwości fizycznych, ubytki oraz szczególne zniszczenia, np. kamienienie, puszysta destrukcja, foxing. | Przebarwienia, osłabienie strukturalne materii zabytkowej, w konsekwencji osłabienie/utrata właściwości fizycznych, ubytki oraz szczególne zniszczenia, np. kamienienie, puszysta destrukcja, foxing. | ||
| Linia 32: | Linia 33: | ||
[[Płowienie]] <br> | [[Płowienie]] <br> | ||
[[Puszysta destrukcja]] <br> | [[Puszysta destrukcja]] <br> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
| Linia 47: | Linia 41: | ||
# Zyska Bronisław, Ochrona zbiorów bibliotecznych przed zniszczeniem, tom 1 Charakterystyka materiałów w zbiorach bibliotecznych, Katowice 1991. | # Zyska Bronisław, Ochrona zbiorów bibliotecznych przed zniszczeniem, tom 1 Charakterystyka materiałów w zbiorach bibliotecznych, Katowice 1991. | ||
# Zyska Bronisław, Ochrona zbiorów bibliotecznych przed zniszczeniem, tom 2 czynniki niszczące materiały w zbiorach bibliotecznych, Katowice 1993. | # Zyska Bronisław, Ochrona zbiorów bibliotecznych przed zniszczeniem, tom 2 czynniki niszczące materiały w zbiorach bibliotecznych, Katowice 1993. | ||
| − | |||
| − | |||
---- | ---- | ||
| − | Autor: ''' | + | Autor: '''M.P.B.''' |
Aktualna wersja na dzień 19:15, 25 maj 2022
Spis treści
Zniszczenia kodeksów
Czynniki niszczące
Czynniki wewnętrzne
- rodzaj użytych materiałów i sposób ich wytworzenia
- konstrukcja kodeksu
Czynniki zewnętrzne
- czynniki fizyczne - promieniowanie świetlne, temperatura, pyły przemysłowe, złe warunki przechowywania, transportu, użytkowania;
- czynniki chemiczne - głównie tlenki kwasowe, siarkowodór i lotne związki organiczne (LZO) zawarte w powietrzu, para wodna w atmosferze
- czynniki biologiczne - drobnoustroje, owady, gryzonie
Skutki działania czynników niszczących
Skutki działania czynników wewnętrznych
Zachodzące z biegiem czasu zmiany starzeniowe, do których dochodzi we wszystkich warstwach zabytkowych kodeksów są procesem naturalnym. Stopień i tempo tych zmian są zależne od użytych do wykonania kodeksu materiałów technologii i technik, a także czynników zewnętrznych, które wspomagają bądź opóźniają stopień i tempo zachodzących zmian. Do szczególnych zniszczeń opraw kodeksów wynikających z użytych materiałów należy np. czerwona korozja skóry.
Skutki działania czynników fizycznych
Zmiany barwne, zanieczyszczenie powierzchniowe, osłabienie strukturalne, deformacje, zagniecenia, przedarcia, ubytki oraz szczególne zniszczenia, np. płowienie grzbietów książek
Skutki działania czynników chemicznych
Osłabienie strukturalne materii zabytkowej, w konsekwencji osłabienie/utrata właściwości fizycznych, ubytki, zmiany barwne
Skutki działania czynników biologicznych
Przebarwienia, osłabienie strukturalne materii zabytkowej, w konsekwencji osłabienie/utrata właściwości fizycznych, ubytki oraz szczególne zniszczenia, np. kamienienie, puszysta destrukcja, foxing.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Czerwona korozja
Foxing
Kamienienie książek
Płowienie
Puszysta destrukcja
Przypisy
- Barański Andrzej, Problem kwaśnego papieru. Koncepcje badawcze, uwarunkowania i działania praktyczne,[w:] Kwaśny papier, Kraków 2001.
- Jabłońska Elżbieta, Strzelczyk Alicja, Czynniki niszczące zbiory biblioteczne i archiwalne [w:] Notes Konserwatorski 11, Warszawa, 2007, s. 46-71.
- Kozielec Tomasz, Dodatki stosowane do klejów introligatorskich w XIX i XX w. przyczyną zakwaszenia książek i materiałów archiwalnych. [w:] Notes Konserwatorski nr 12, Warszawa 2008 s.146-153.
- Sobucki Władysław, Wżery atramentowe – krótki przegląd wielkiego problemu. [w:] Notes Konserwatorski 13, Warszawa 2010, s.143-150.
- Zyska Bronisław, Ochrona zbiorów bibliotecznych przed zniszczeniem, tom 1 Charakterystyka materiałów w zbiorach bibliotecznych, Katowice 1991.
- Zyska Bronisław, Ochrona zbiorów bibliotecznych przed zniszczeniem, tom 2 czynniki niszczące materiały w zbiorach bibliotecznych, Katowice 1993.
Autor: M.P.B.
