Tarcza herbowa: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 17:01, 9 maj 2022

Tarcza herbowa

(ang. escutcheon)

Integralny element wizerunku herbu, stanowiący tło dla godła. W ciągu XII-XXI w. jej kształt ulegał ciągłym zmianom, w których zrazu odzwierciedlała się ewolucja tej części uzbrojenia ochronnego rycerzy, a od XVI w. przemiany w stylach artystycznych. Wyrazem dążności do wzbogacenia i rozbudowania formy tarcz było wykształcenie się w renesansie kartusza herbowego (interpretowanego w dwójnasób: jako dekoracyjne obramienie dla tarczy bądź rollwerkowo powyginana i powcinana tarcza). W zdobnictwie opraw książkowych t. jest powszechnie występującym elementem kompozycji heraldycznych, najczęściej w funkcji superekslibrisu. Jej kształt stanowić może cenną wskazówkę chronologiczną i topograficzną (proweniencyjną) znaku herbowego oraz całej oprawy.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Hełm
Herb
Kartusz
Korona rangowa
Labry
Superekslibris

Grafika

• 

  Tarcze gotyckie w dekoracji oprawy złotniczej, Niemcy, 1339, fot. wg: Fritz 1982

• 

  Tarcza gotycka turniejowa w superekslibrisie Piotra Świętopełka z Zambrzecza, 1481, Biblioteka Jagiellońska, Kraków, fot. A. Wagner

• 

  Tarcza renesansowa testa di cavallo Maksymiliana Sforzy na oprawie włoskiej, pocz. XVI w., fot. wg: Bologna 1998

• 

  Barokowa tarcza herbowa w superekslibrisie Henryka von Bünau, 1 poł. XVIII w., BPP, Paryż, fot. A. Wagner

• 

  Charakterystyczna dla opraw empirowych i romantycznych tarcza tzw. szwajcarska na oprawie imionnika, Polska, ok. 1817, fot. wg: www.polona.pl

• 

  Tarcze herbowe w formie owalnych medalionów w superekslibrisie polskim, XIX w., BPP, Paryż, fot. A. Wagner

Przypisy

1. EWOK 1971, szp. 2320;
2. Sipayłło 1988;
3. Mrozowski 1993, s. 77-109;
4. Dudziński 1997, s. 15-20;
5. Cubrzyńska-Leonarczyk 2001;
6. Wagner 2016.

Autor: A.W.