Niedźwiedź: Różnice pomiędzy wersjami

Z Leksykon oprawoznawczy
Skocz do: nawigacja, szukaj
(Niedźwiedź)
 
(Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
==Niedźwiedź==
 
==Niedźwiedź==
(fr. ours)
+
(ang. bear; fr. ours; niem. Bär)
  
Nie w pełni zidentyfikowany motyw zwierzęcia (w literaturze określanego też jako "drapieżnik" lub "baran") ujętego z boku, o masywnej sylwetce, z pochyloną głową w trakcie żerowania; ukazywany na niewielkich tłokach o górnej krawędzi zaokrąglonej wzdłuż grzbietu zwierza. Ich zwielokrotnione, regularnie rozmieszczone, wyciski stosowano na francuskich oprawach romańskich z około połowy XII w. (jedno z takich dzieł w Bibliotece Jagiellońskiej, sygn. Ms 2470).      
+
We francuskim introligatorstwie romańskim ok. poł. XII w.: nie w pełni zidentyfikowany motyw zwierzęcia (w literaturze określanego też jako drapieżnik lub baran) ujętego z boku, o masywnej sylwetce, z pochyloną głową w trakcie żerowania; ukazywany na okładzinach w zmultiplikowanych wyciskach z tłoków o górnej krawędzi zaokrąglonej wzdłuż grzbietu zwierza. W erze gotyckiej ukazany na nielicznych tłokach oraz kompozycjach na nacinanych oprawach. Na oprawach nowożytnych widnieje głównie w superekslibrisach jako godło herbowe (np. herb Rawicz, godło – tzw. badge – na oprawach angielskiego bibliofila Roberta Dudleya i wiele innych).
 +
 
 +
==Zobacz też==
 +
 
 +
[[Indeks alfabetyczny ]] <br>
 +
[[Łowieckie motywy]] <br>
 +
[[Romańskie oprawy]] <br>
 +
[[Zoomorficzne motywy]] <br>
 +
 
 +
==Grafika==
 +
 
 +
<gallery>
 +
Plik:Niedźwiedź, romańska, XII w., Birkenmajer 1925, tabl. XXVI.jpg | Motyw niedźwiedzia na tłoku romańskim, XII w., wg: Birkenmajer 1925
 +
Plik:Niedźwiedź, Motywy niedźwiedzia w dekoracji oprawy romańskiej, Francja, XII w., BJ Kraków, fot. wg Birkenmajer 1925.jpg | Motywy niedźwiedzia (w narożach) w dekoracji oprawy romańskiej, Francja, XII w., BJ Kraków, fot. wg Birkenmajer 1925
 +
Plik:Niedźwiedź, Motyw niedźwiedzia na tłoku gotyckim, wg Gilson 1922.jpg | Motyw niedźwiedzia na tłoku gotyckim, wg: Wheale, Taylor 1922
 +
Plik:Małpa 1bac.jpg | Motyw niedźwiedzia walczącego z lwem (u góry) w dekoracji oprawy nacinanej, Niemcy, XV w. 
 +
Plik:Niedźwiedź 2.jpg | Motyw niedźwiedzia w herbie Rawicz, superekslibris nieokreślonego szlachcica, Polska, 2 ćw. XVI w., BWSD, Włocławek, fot. P. Kurek
 +
Plik:Niedźwiedź 1.jpg | Motywy niedźwiedzi w herbie niemieckim, superekslibris Cristiny Geilekirche, 1568, Biblioteka Polska w Paryżu, fot. A. Wagner
 +
Plik:Niedźwiedź, Niedźwiedź w superekslibrisie Roberta Dudleya, bibliofila angielskiego, XVI w., fot. wg. sokol.co.uk ....jpg | Niedźwiedź w superekslibrisie Roberta Dudleya, bibliofila angielskiego, XVI w., fot. wg: www.sokol.co.uk
 +
Plik:Niedźwiedź, Niedźwiedź niosący pannę w herbie Rawicz bpa Pawła Wołuckiego, ok. 1600 r., BTNP Płock, fot. A. Wagner.jpg | Motyw niedźwiedzia w herbie Rawicz bpa Pawła Wołuckiego, ok. 1600 r., BTNP Płock, fot. A. Wagner
 +
 
 +
</gallery>
 +
 
 +
==Przypisy==
 +
 
 +
# Wheale, Taylor 1922, tabl. XXVIII/il. 7;
 +
# Birkenmajer 1925, tabl. XVIII, XXIII, XXV i in.;
 +
# Schmidt-Künsemüller 1985, s. 195;
 +
# Sipayłło 1988, tabl. 67;
 +
# Nixon, Foot 1992, tabl. 26-28, 30;
 +
# Karpp-Jacottet, von Rabenau 2000, s. 3, 41.  
 
----
 
----
 
Autor: '''A.W.'''
 
Autor: '''A.W.'''

Aktualna wersja na dzień 10:43, 30 kwi 2022

Niedźwiedź

(ang. bear; fr. ours; niem. Bär)

We francuskim introligatorstwie romańskim ok. poł. XII w.: nie w pełni zidentyfikowany motyw zwierzęcia (w literaturze określanego też jako drapieżnik lub baran) ujętego z boku, o masywnej sylwetce, z pochyloną głową w trakcie żerowania; ukazywany na okładzinach w zmultiplikowanych wyciskach z tłoków o górnej krawędzi zaokrąglonej wzdłuż grzbietu zwierza. W erze gotyckiej ukazany na nielicznych tłokach oraz kompozycjach na nacinanych oprawach. Na oprawach nowożytnych widnieje głównie w superekslibrisach jako godło herbowe (np. herb Rawicz, godło – tzw. badge – na oprawach angielskiego bibliofila Roberta Dudleya i wiele innych).

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Łowieckie motywy
Romańskie oprawy
Zoomorficzne motywy

Grafika

Przypisy

  1. Wheale, Taylor 1922, tabl. XXVIII/il. 7;
  2. Birkenmajer 1925, tabl. XVIII, XXIII, XXV i in.;
  3. Schmidt-Künsemüller 1985, s. 195;
  4. Sipayłło 1988, tabl. 67;
  5. Nixon, Foot 1992, tabl. 26-28, 30;
  6. Karpp-Jacottet, von Rabenau 2000, s. 3, 41.

Autor: A.W.