Czteroliść: Różnice pomiędzy wersjami
(→Przypisy) |
|||
| (Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | (niem. Vierblatt) | + | ==Czteroliść== |
| − | + | (także: czterolistek, wieloliść) | |
| − | Stylizowany motyw floralny, składający się z czterech regularnie rozmieszczonych liści. Wyodrębnia się różnorakie formy c.: od najprostszych (cztery prostopadłe zgeometryzowane | + | |
| + | (niem. Vierblatt, Blattornament) | ||
| + | |||
| + | Stylizowany motyw floralny, składający się z czterech regularnie rozmieszczonych liści. Wyodrębnia się różnorakie formy c.: od najprostszych (cztery prostopadłe, zgeometryzowane lub lancetowate liście) do c. ze strzępiastymi liśćmi, mniejszymi elementami pomiędzy nimi oraz drobnym kwieciem w centrum. Motywy te są zamknięte w romboidalnej ramce lub bez niej. Jako zmultiplikowany motyw w pierścieniowym obramieniu ukazywany na romańskich oprawach złotniczych z kon. XII-XIII w., zazwyczaj jako dekoracja ram zwierciadła. Zapewne pod ich wpływem przyjął się jako motyw dekoracyjny na romańskich oprawach skórzanych, wyciskany w obramieniach zwierciadła z tłoków o kwadratowym lub okrągłym kształcie, najczęściej o kompozycji zamkniętej linią. Rozpowszechnieniu i formalnemu urozmaiceniu uległ w introligatorskim zdobnictwie gotyckim (XV-pocz. XVI w.). Niekiedy ukazywany na oprawach renesansowych (XVI w.), jako anachroniczny motyw, wkomponowywany między inne zdobienia. W praktyce badawczej c. (zwłaszcza jego najprostsze odmiany) może być mylony z czteropłatkiem, od którego różni się głównie brakiem lub zredukowaniem wielkości centralnego kwiecia. | ||
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
| + | [[Indeks alfabetyczny ]] <br> | ||
[[Czteropłatek ]] <br> | [[Czteropłatek ]] <br> | ||
| − | [[ | + | [[Floralna dekoracja]] <br> |
| + | [[Liść]] <br> | ||
[[Rozeta]] <br> | [[Rozeta]] <br> | ||
| + | [[Trójliść]] <br> | ||
==Grafika== | ==Grafika== | ||
<gallery> | <gallery> | ||
| − | + | Plik:Czteroliść na opr. romańskich, XII-XIII w., wg Schmidt...s, 251.jpg | Motywy czteroliścia na oprawach romańskich, XII-XIII w., repr. wg: Schmidt-Künsemüller 1985, s. 251 | |
| − | + | Plik:Czteroliść, proste formy na opr. gotyckich, Schwenke, Schunke 1979, tabl. 28.jpg | Czteroliść: proste formy na oprawach gotyckich, XV w., repr. wg: Schwenke, Schunke 1979, tabl. 28 | |
| − | + | Plik:Czteroliść, bogatsze formy na opr. gotyckich, Schwenke, Schunke 1979, tabl. 30.jpg | Czteroliść: bogatsze formy na oprawach gotyckich, repr. wg: Schwenke, Schunke 1979, tabl. 30 | |
</gallery> | </gallery> | ||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
| − | # | + | # Schwenke, Schunke 1979, tabl. 28-32; |
| + | # Schmidt-Künsemüller 1985, s. 251-252; | ||
| + | # Kozakiewicz 1996, s. 437; | ||
| + | # Karpp-Jacottet, von Rabenau 2000, s. 5. | ||
---- | ---- | ||
Autor: '''A.W.''' | Autor: '''A.W.''' | ||
Aktualna wersja na dzień 20:03, 1 paź 2021
Spis treści
Czteroliść
(także: czterolistek, wieloliść)
(niem. Vierblatt, Blattornament)
Stylizowany motyw floralny, składający się z czterech regularnie rozmieszczonych liści. Wyodrębnia się różnorakie formy c.: od najprostszych (cztery prostopadłe, zgeometryzowane lub lancetowate liście) do c. ze strzępiastymi liśćmi, mniejszymi elementami pomiędzy nimi oraz drobnym kwieciem w centrum. Motywy te są zamknięte w romboidalnej ramce lub bez niej. Jako zmultiplikowany motyw w pierścieniowym obramieniu ukazywany na romańskich oprawach złotniczych z kon. XII-XIII w., zazwyczaj jako dekoracja ram zwierciadła. Zapewne pod ich wpływem przyjął się jako motyw dekoracyjny na romańskich oprawach skórzanych, wyciskany w obramieniach zwierciadła z tłoków o kwadratowym lub okrągłym kształcie, najczęściej o kompozycji zamkniętej linią. Rozpowszechnieniu i formalnemu urozmaiceniu uległ w introligatorskim zdobnictwie gotyckim (XV-pocz. XVI w.). Niekiedy ukazywany na oprawach renesansowych (XVI w.), jako anachroniczny motyw, wkomponowywany między inne zdobienia. W praktyce badawczej c. (zwłaszcza jego najprostsze odmiany) może być mylony z czteropłatkiem, od którego różni się głównie brakiem lub zredukowaniem wielkości centralnego kwiecia.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Czteropłatek
Floralna dekoracja
Liść
Rozeta
Trójliść
Grafika
Motywy czteroliścia na oprawach romańskich, XII-XIII w., repr. wg: Schmidt-Künsemüller 1985, s. 251
Czteroliść: proste formy na oprawach gotyckich, XV w., repr. wg: Schwenke, Schunke 1979, tabl. 28
Czteroliść: bogatsze formy na oprawach gotyckich, repr. wg: Schwenke, Schunke 1979, tabl. 30
Przypisy
- Schwenke, Schunke 1979, tabl. 28-32;
- Schmidt-Künsemüller 1985, s. 251-252;
- Kozakiewicz 1996, s. 437;
- Karpp-Jacottet, von Rabenau 2000, s. 5.
Autor: A.W.
