Kapitałka podstawowa: Różnice pomiędzy wersjami

Wersja z 21:32, 14 gru 2018

Inne nazwy

szycie podstawowe kapitałki

Nazwy w innych językach

ang.primary endband, primary wound endband, primary sewing, foundational sewing, niem. die Kapitalgrundform, das gewickeltes Kapital, fr. bâti, tranchefile de base, hol. basiskapitaal, kapitaalnaaisel, cz. jednoduchý obtáčený kapitálek

Definicja

Kapitałka występująca samodzielnie lub część kapitałki złożonej, stanowiąca podstawę do wykonania obszycia zewnętrznego. Wykonywana jest z wykorzystaniem rdzenia lub bez niego i zawsze jest szyta bezpośrednio na książce, osobno od szycia bloku (nie mylić z kapitałka konstrukcyjną). Wyróżnia się kilka sposobów szycia kapitałki podstawowej.

Sposoby szycia

Szycie w ósemkę ang. figure-of-eight [sewing] Nić prowadzona jest w kształt cyfry 8, przechodząc przez składki i wokół rdzenia. Szycie to stosowano w kapitałkach zachodnich i niektórych bizantyńskich (il. 1a-1c)

Szycie na okrętkę ang. helical endband sewing Nić prowadzona jest spiralnie. Szycie to może być wykonywane z rdzeniem lub bez niego. Jeżeli stosowano rdzeń, w niektórych przypadkach wokół niego wykonywano dodatkowe spiralne oploty nie przechodzące przez składki. Szycie to stosowano głównie w kapitałkach islamskich i niektórych bizantyńskich (il. 2a, 2b).

Szycie ze stopką na grzbiecie ang. headband with a bead on the spine/endband with back bead/endband with reversing twist Szycie oparte na rdzeniu, wykonywane z obejmowaniem nicią poprzednich oplotów tej samej nici po stronie grzbietu (il. 3a, 3b).

Grafika

• 

  il. 1a. Schemat szycia kapitałki podstawowej w ósemkę (rys. M. Dorębska)

• 

  il. 1b. Kapitałka podstawowa szyta w ósemkę, rdzeń mocowany do grzbietów składek (rys. M. Dorębska)

• 

  Obrazek 3

• 

  Obrazek 4

• 

  Obrazek 3

• 

  Obrazek 4

• 

  Obrazek 3

• 

  Obrazek 4

Przypisy

1. Cermanova T., Kapitalek, dulezity prvek knizni vazby a jeho funkce, praca licencjacka, Univerzita Pardubice, Pardubice 2008.

1. Kneep en Binding een terminologie voor de beschrijving van de constructies can oude boekbanden, pod red. Gnirrep W. K., Gumbert J. P., Szirmai J. A., Haga 1992.

1. Language of Bindings. Dostępny w World Wide Web: http://www.ligatus.org.uk/lob/concept/3643 [dostęp: 29 maja 2017]

http://www.ligatus.org.uk/lob/concept/3325 [dostęp: 25 maja 2017]. http://www.ligatus.org.uk/lob/concept/4122 [dostęp: 30 maja 2017]. http://www.ligatus.org.uk/lob/concept/4122 [dostęp: 30 maja 2017].

1. Szirmai J. A., The Archeology of medieval bookbinding, Hants 1999.

Autor: P.M.