Zniszczenia kodeksów: Różnice pomiędzy wersjami
(→Zobacz też) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
==Czynniki niszczące== | ==Czynniki niszczące== | ||
| + | |||
===Czynniki wewnętrzne=== | ===Czynniki wewnętrzne=== | ||
* rodzaj użytych materiałów i sposób ich wytworzenia | * rodzaj użytych materiałów i sposób ich wytworzenia | ||
* konstrukcja kodeksu | * konstrukcja kodeksu | ||
| + | |||
===Czynniki zewnętrzne=== | ===Czynniki zewnętrzne=== | ||
* czynniki fizyczne - promieniowanie świetlne, temperatura, pyły przemysłowe, złe warunki przechowywania, transportu, użytkowania; | * czynniki fizyczne - promieniowanie świetlne, temperatura, pyły przemysłowe, złe warunki przechowywania, transportu, użytkowania; | ||
| Linia 9: | Linia 11: | ||
==Skutki działania czynników niszczących== | ==Skutki działania czynników niszczących== | ||
| + | |||
===Skutki działania czynników wewnętrznych=== | ===Skutki działania czynników wewnętrznych=== | ||
Zachodzące z biegiem czasu zmiany starzeniowe, do których dochodzi we wszystkich warstwach zabytkowych kodeksów są procesem naturalnym. Stopień i tempo tych zmian są zależne od użytych do wykonania kodeksu materiałów technologii i technik, a także czynników zewnętrznych, które wspomagają bądź opóźniają stopień i tempo zachodzących zmian. Do szczególnych zniszczeń opraw kodeksów wynikających z użytych materiałów należy np. czerwona korozja skóry. | Zachodzące z biegiem czasu zmiany starzeniowe, do których dochodzi we wszystkich warstwach zabytkowych kodeksów są procesem naturalnym. Stopień i tempo tych zmian są zależne od użytych do wykonania kodeksu materiałów technologii i technik, a także czynników zewnętrznych, które wspomagają bądź opóźniają stopień i tempo zachodzących zmian. Do szczególnych zniszczeń opraw kodeksów wynikających z użytych materiałów należy np. czerwona korozja skóry. | ||
| + | |||
===Skutki działania czynników fizycznych=== | ===Skutki działania czynników fizycznych=== | ||
Zmiany barwne, zanieczyszczenie powierzchniowe, osłabienie strukturalne, deformacje, zagniecenia, przedarcia, ubytki oraz szczególne zniszczenia, np. płowienie grzbietów książek | Zmiany barwne, zanieczyszczenie powierzchniowe, osłabienie strukturalne, deformacje, zagniecenia, przedarcia, ubytki oraz szczególne zniszczenia, np. płowienie grzbietów książek | ||
| + | |||
===Skutki działania czynników chemicznych | ===Skutki działania czynników chemicznych | ||
Osłabienie strukturalne materii zabytkowej, w konsekwencji osłabienie/utrata właściwości fizycznych, ubytki, zmiany barwne | Osłabienie strukturalne materii zabytkowej, w konsekwencji osłabienie/utrata właściwości fizycznych, ubytki, zmiany barwne | ||
| + | |||
===Skutki działania czynników biologicznych | ===Skutki działania czynników biologicznych | ||
Przebarwienia, osłabienie strukturalne materii zabytkowej, w konsekwencji osłabienie/utrata właściwości fizycznych, ubytki oraz szczególne zniszczenia, np. kamienienie, puszysta destrukcja, foxing. | Przebarwienia, osłabienie strukturalne materii zabytkowej, w konsekwencji osłabienie/utrata właściwości fizycznych, ubytki oraz szczególne zniszczenia, np. kamienienie, puszysta destrukcja, foxing. | ||
Wersja z 11:49, 25 lut 2021
Spis treści
Czynniki niszczące
Czynniki wewnętrzne
- rodzaj użytych materiałów i sposób ich wytworzenia
- konstrukcja kodeksu
Czynniki zewnętrzne
- czynniki fizyczne - promieniowanie świetlne, temperatura, pyły przemysłowe, złe warunki przechowywania, transportu, użytkowania;
- czynniki chemiczne - gazy zawarte w powietrzu, para wodna w atmosferze
- czynniki biologiczne - drobnoustroje, owady, gryzonie
Skutki działania czynników niszczących
Skutki działania czynników wewnętrznych
Zachodzące z biegiem czasu zmiany starzeniowe, do których dochodzi we wszystkich warstwach zabytkowych kodeksów są procesem naturalnym. Stopień i tempo tych zmian są zależne od użytych do wykonania kodeksu materiałów technologii i technik, a także czynników zewnętrznych, które wspomagają bądź opóźniają stopień i tempo zachodzących zmian. Do szczególnych zniszczeń opraw kodeksów wynikających z użytych materiałów należy np. czerwona korozja skóry.
Skutki działania czynników fizycznych
Zmiany barwne, zanieczyszczenie powierzchniowe, osłabienie strukturalne, deformacje, zagniecenia, przedarcia, ubytki oraz szczególne zniszczenia, np. płowienie grzbietów książek
===Skutki działania czynników chemicznych Osłabienie strukturalne materii zabytkowej, w konsekwencji osłabienie/utrata właściwości fizycznych, ubytki, zmiany barwne
===Skutki działania czynników biologicznych Przebarwienia, osłabienie strukturalne materii zabytkowej, w konsekwencji osłabienie/utrata właściwości fizycznych, ubytki oraz szczególne zniszczenia, np. kamienienie, puszysta destrukcja, foxing.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Czerwona korozja
Foxing
Kamienienie książek
Płowienie
Puszysta destrukcja
Grafika
Obrazek 1
Przypisy
- Barański Andrzej, Problem kwaśnego papieru. Koncepcje badawcze, uwarunkowania i działania praktyczne,[w:] Kwaśny papier, Kraków 2001.
- Jabłońska Elżbieta, Strzelczyk Alicja, Czynniki niszczące zbiory biblioteczne i archiwalne [w:] Notes Konserwatorski 11, Warszawa, 2007, s. 46-71.
- Kozielec Tomasz, Dodatki stosowane do klejów introligatorskich w XIX i XX w. przyczyną zakwaszenia książek i materiałów archiwalnych. [w:] Notes Konserwatorski nr 12, Warszawa 2008 s.146-153.
- Sobucki Władysław, Wżery atramentowe – krótki przegląd wielkiego problemu. [w:] Notes Konserwatorski 13, Warszawa 2010, s.143-150.
- Zyska Bronisław, Ochrona zbiorów bibliotecznych przed zniszczeniem, tom 1 Charakterystyka materiałów w zbiorach bibliotecznych, Katowice 1991.
- Zyska Bronisław, Ochrona zbiorów bibliotecznych przed zniszczeniem, tom 2 czynniki niszczące materiały w zbiorach bibliotecznych, Katowice 1993.
Autor: MPG
