Grawerowana dekoracja: Różnice pomiędzy wersjami

Z Leksykon oprawoznawczy
Skocz do: nawigacja, szukaj
m (→‎Grawerowana dekoracja: uzupełn. term. ang.)
 
(Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
−
(inaczej: rytowana dekoracja); (fr. décor gravé)
+
==Grawerowana dekoracja==
−
stosunkowo prosta technika dekoracji złotniczej, polegająca na grawerowaniu (rytowaniu) kompozycji na powierzchni metalu (złota, srebra itp.) za pomocą stalowych rylców (sztychli grawerskich) W dawnych epokach tym sposobem pokrywano dekoracją całe blachy okładzin książkowych, lub ich mniejsze detale (np. okucia), wyjątkowo również metalowe grzbiety. G. d. mogła być jedyną, jaką posłużono się do ozdoby oprawy, częściej jednak wzbogacano ją ażurową d., kameryzowaniem oraz elementami odlewanymi. W ten sposób zdobiono już wczesnośredniowieczne (np. Liber Aureus z Prüm, pocz. XII w.) i gotyckie (np. dolna okładzina Ewangeliarza z Niederalteich; 1496) oprawy ksiąg liturgicznych. G. d. często pokrywano mosiężne okucia i zapięcia opraw skórzanych (większość wyrobów tego rodzaju ma jednak dekorację wybitą ze sztanc). Praktyka tworzenia grawerowanej, prostej, linearnej dekoracji przetrwała na seryjnie wytwarzanych, mosiężnych zapięciach XVI-XVII w., jak również na okuciach i zapięciach złotniczych (inskrypcje, ornamenty, wizerunki i sceny figuralne itp.). Przykładem dominacji g. d. na złotniczych oprawach z XVI w. jest Srebrna Biblioteka ks. Albrechta Pruskiego. Przez całą epokę nowożytną chętnie dopełniano nią dekoracje opraw złotniczych, sporządzoną w innych technikach. W XIX-XXI w. stosowana najczęściej na okuciach luksusowych opraw (monogramy, herby, inskrypcje, ornamenty).  
+
(rytowana dekoracja); (ang. engraved decoration; fr. décor gravé)
 +
 
 +
Stosunkowo prosta technika dekoracji złotniczej, polegająca na grawerowaniu (rytowaniu) kompozycji na powierzchni metalu (złota, srebra itp.) za pomocą stalowych rylców (sztychli grawerskich) W dawnych epokach tym sposobem pokrywano dekoracją całe blachy okładzin książkowych, lub ich mniejsze detale (np. okucia), wyjątkowo również metalowe grzbiety. G. d. mogła być jedyną, jaką posłużono się do ozdoby oprawy, częściej jednak wzbogacano ją ażurową d., kameryzowaniem oraz elementami odlewanymi. W ten sposób zdobiono już wczesnośredniowieczne (np. Liber Aureus z Prüm, pocz. XII w.) i gotyckie (np. dolna okładzina Ewangeliarza z Niederalteich; 1496) oprawy ksiąg liturgicznych. G. d. często pokrywano mosiężne okucia i zapięcia opraw skórzanych (większość wyrobów tego rodzaju ma jednak dekorację wybitą ze sztanc). Praktyka tworzenia grawerowanej, prostej, linearnej dekoracji przetrwała na seryjnie wytwarzanych, mosiężnych zapięciach XVI-XVII w., jak również na okuciach i zapięciach złotniczych (inskrypcje, ornamenty, wizerunki i sceny figuralne itp.). Przykładem dominacji g. d. na złotniczych oprawach z XVI w. jest Srebrna Biblioteka ks. Albrechta Pruskiego. Przez całą epokę nowożytną chętnie dopełniano nią dekoracje opraw złotniczych, sporządzoną w innych technikach. W XIX-XXI w. stosowana najczęściej na okuciach luksusowych opraw (monogramy, herby, inskrypcje, ornamenty).
  
 
==Zobacz też==
 
==Zobacz też==
−
[[ażurowa dekoracja]] <br>  
+
[[Indeks alfabetyczny]] <br>
−
[[kameryzowanie]] <br>
+
[[Ażurowa dekoracja]] <br>  
−
[[odlewana dekoracja]] <br>
+
[[Kameryzowanie]] <br>
 +
[[Odlewana dekoracja]] <br>
 
[[Srebrna Biblioteka ]] <br>
 
[[Srebrna Biblioteka ]] <br>
  
 
==Grafika==
 
==Grafika==
 
<gallery>
 
<gallery>
−
Plik:Grawerowanie 1.jpg
+
Plik:Grawerowana dekoracja, tzw. Złota księga z Prum, XII w., repr. wg Nolden 2013, il. na s. 4.jpg | Grawerowana dekoracja na okładzinie tzw. Złotej Księgi z Prüm, XII w., repr. wg: Nolden 2013
−
Plik:Grawerowanie 3.jpg
+
Plik:Grawerowanie 1.jpg | Grawerowana litera "m[aria?]" na blaszce mocującej pasek zapięcia oprawy gotyckiej, XIV-XV w., Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, fot. A. Wagner
−
Plik:Grawerowanie 1b.jpg
+
Plik:Img363.tif.jpg | Grawerowana dekoracja późnogotyckiego zapięcia mosiężnego, pocz. XVI w., repr. wg: G. Adler, Gravuren von Heiligen..., „Einband Forschung“, H. 28, 2011, il. 3
−
Plik:Grawerowanie 4.jpg
+
Plik:Grawerowanie 3.jpg | Grawerowana i ązurowa dekoracja zapięcia na gdańskiej oprawie barokowej, XVII w., PAN BG, fot. A. Wagner
−
Plik:Grawerowanie 6.jpg
+
Plik:Grawerowanie 1b.jpg | Grawerowany w srebrze medalion, okucia narożne i zapięcia na oprawie z 1714 r., WBP - Książnica Kopernikańska w Toruniu, fot. T. Dorawa
−
Plik:Grawerowanie 7.jpg
+
Plik:Grawerowanie 4.jpg | Grawerowane okucie centralne na luksusowej oprawie z XIX w., Biblioteka Polska w Payżu, fot. A. Wagner
 +
Plik:Grawerowanie 6.jpg | Detal grawerowanego okucia narożnego na luksusowej oprawie z XIX w., Biblioteka Polska w Paryżu, fot. A. Wagner
 +
Plik:Grawerowanie 7.jpg | Detal superekslibrisu wyciśniętego w skórze z grawerowanej plakiety, kon. XVII w., Biblioteka Polska w Paryżu, fot. A. Wagner
  
 
</gallery>
 
</gallery>

Aktualna wersja na dzień 19:34, 3 lut 2021

Grawerowana dekoracja

(rytowana dekoracja); (ang. engraved decoration; fr. décor gravé)

Stosunkowo prosta technika dekoracji złotniczej, polegająca na grawerowaniu (rytowaniu) kompozycji na powierzchni metalu (złota, srebra itp.) za pomocą stalowych rylców (sztychli grawerskich) W dawnych epokach tym sposobem pokrywano dekoracją całe blachy okładzin książkowych, lub ich mniejsze detale (np. okucia), wyjątkowo również metalowe grzbiety. G. d. mogła być jedyną, jaką posłużono się do ozdoby oprawy, częściej jednak wzbogacano ją ażurową d., kameryzowaniem oraz elementami odlewanymi. W ten sposób zdobiono już wczesnośredniowieczne (np. Liber Aureus z Prüm, pocz. XII w.) i gotyckie (np. dolna okładzina Ewangeliarza z Niederalteich; 1496) oprawy ksiąg liturgicznych. G. d. często pokrywano mosiężne okucia i zapięcia opraw skórzanych (większość wyrobów tego rodzaju ma jednak dekorację wybitą ze sztanc). Praktyka tworzenia grawerowanej, prostej, linearnej dekoracji przetrwała na seryjnie wytwarzanych, mosiężnych zapięciach XVI-XVII w., jak również na okuciach i zapięciach złotniczych (inskrypcje, ornamenty, wizerunki i sceny figuralne itp.). Przykładem dominacji g. d. na złotniczych oprawach z XVI w. jest Srebrna Biblioteka ks. Albrechta Pruskiego. Przez całą epokę nowożytną chętnie dopełniano nią dekoracje opraw złotniczych, sporządzoną w innych technikach. W XIX-XXI w. stosowana najczęściej na okuciach luksusowych opraw (monogramy, herby, inskrypcje, ornamenty).

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Ażurowa dekoracja
Kameryzowanie
Odlewana dekoracja
Srebrna Biblioteka

Grafika

  • Grawerowana dekoracja na okładzinie tzw. Złotej Księgi z Prüm, XII w., repr. wg: Nolden 2013

  • Grawerowana litera "m[aria?]" na blaszce mocującej pasek zapięcia oprawy gotyckiej, XIV-XV w., Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, fot. A. Wagner

  • Grawerowana dekoracja późnogotyckiego zapięcia mosiężnego, pocz. XVI w., repr. wg: G. Adler, Gravuren von Heiligen..., „Einband Forschung“, H. 28, 2011, il. 3

  • Grawerowana i ązurowa dekoracja zapięcia na gdańskiej oprawie barokowej, XVII w., PAN BG, fot. A. Wagner

  • Grawerowany w srebrze medalion, okucia narożne i zapięcia na oprawie z 1714 r., WBP - Książnica Kopernikańska w Toruniu, fot. T. Dorawa

  • Grawerowane okucie centralne na luksusowej oprawie z XIX w., Biblioteka Polska w Payżu, fot. A. Wagner

  • Detal grawerowanego okucia narożnego na luksusowej oprawie z XIX w., Biblioteka Polska w Paryżu, fot. A. Wagner

  • Detal superekslibrisu wyciśniętego w skórze z grawerowanej plakiety, kon. XVII w., Biblioteka Polska w Paryżu, fot. A. Wagner

Przypisy

Autor: A.W.

Źródło: „http://leksykon.oprawoznawczy.ukw.edu.pl/index.php?title=Grawerowana_dekoracja&oldid=11518”