Aniołek: Różnice pomiędzy wersjami

Wersja z 22:13, 12 sty 2021

Aniołek

(fr. putto, amour, Cupidon)

Postać uskrzydlonego, pulchnego, dziecka, często identyfikowana jako putto lub amorek (kupidyn). W renesansowym introligatorstwie Włoch, a później całej łacińskiej Europy, uległ rozpowszechnieniu głównie w formie uskrzydlonej główki anielskiej (główki cherubina) z parą niewielkich skrzydeł po bokach, rzadziej główką bez skrzydeł. W takim ujęciu występuje w obrębie większych kompozycji, np. jako regularnie rozmieszczone miniaturowe główki a. wśród profuzji innych, drobnych motywów i wstęg na à la fanfare oprawach 2 poł. XVI – pocz. XVII w.; ponadto jako zwieńczenie kartuszy herbowych w superekslibrisach XVI – XVIII w. Niewielkie, złocone motywy a. w radosnej pozie, wyciskane z tłoków były często ukazywane w obrębie bogatej dekoracji okładzin na włoskich oprawach 2 poł. XVI-XVIII w. Od ery manieryzmu po XIX-pocz. XX w. motyw główki a. zdobył dużą popularność na złotniczych okuciach i zapięciach opraw ksiąg liturgicznych i dewocyjnych. W Polsce motyw główki a. znany jest głównie z opraw krakowskich mistrzów 1 poł. XVI w., m.in. Stanisława z Białej i Macieja z Przasnysza vel Mistrza Główek Anielskich oraz Jerzego Moellera. Pod koniec XVI w. i w 1 ćw. XVII w. często ukazywano ją na →orientalizujących oprawach polskich (głównie krakowskich i poznańskich), jako centralny motyw narożnych medalionów maureskowo-wstęgowych.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Amorek
Anioł
à la fanfare oprawy
Putto
Maureskowo-wstęgowy ornament

Grafika

• 

  Główka aniołka (główka anielska) w dekoracji włoskiej oprawy renesansowej, 1 poł. XVI w.

• 

  Główka aniołka (główka anielska) w dekoracji oprawy renesansowej, XVI w.

• 
• 
• 

  Główka aniołka (główka anielska) jako element dekoracji radełkowej na oprawie renesansowej, XVI w.

• 
• 

  Główka aniołka (główka anielska) jako element kompozycji narożnego medalionu maureskowo-wstęgowego, Polska, 3-4 ćw. XVI w.

• 

  Główka aniołka (główka anielska) jako element kompozycji narożnego medalionu maureskowo-wstęgowego, Polska, 3-4 ćw. XVI w.

• 

  Główka aniołka (główka anielska) jako element kompozycji narożnego medalionu maureskowo-wstęgowego, Polska, 3-4 ćw. XVI w.

• 

  Aniołek jako element otoku ornamentalno-napisowego, Polska, 1 poł. XVII w.

• 
• 
• 

Przypisy

1. Hobson 1970, tabl. 8, 13, 29 i in.
2. Krynicka 1980, il. 19l, 21j-k, 30-31.
3. Bologna 1998, s. 107, 146.
4. Storm van Leeuwen 2011, nr kat./tabl. 39-41.
5. Wagner 2016 II, s. 63, il. 9-11.

Autor: A.W.