Tekst źródłowy strony Wstęgowo-cęgowy ornament

==Wstęgowo-cęgowy ornament==
(inne określenia: cęgowy ornament, regencyjny ornament)

Ornament wykształcony z ornamentu wstęgowego w okresie regencji we Francji (1715-1723) i rozpowszechniony w zdobnictwie europejskim 2 i 3 ćw. XVIII w. Składa się z zakrzywionych i prostych wstęg, załamujących się pod różnymi kątami i tworzących charakterystyczne formy przypominające rozwarte cęgi. Najczęściej stanowi element większych kompozycji ornamentalnych, wraz z kampanulami, kratką regencyjną, lambrekinem, chinoiseries, maskami itp. W introligatorstwie występuje najczęściej w obrębie ram ornamentalnych (bordiur) okładzin, jak również w rozbudowanych kompozycjach, zajmujących większą lub całą powierzchnię okładzin. Szczególnie efektowne oprawy ozdobione w.-c. o. tworzono w 2-3 ćw. XVIII w. we Włoszech (dekoracje wyciskane z tłoków, złocone i mozaikowe) oraz we Francji do lat 50-60 XVIII w. (m.in. wyciskane z plakiet, złocone i niekiedy wzbogacane malowaniem almanachów oprawy z warsztatu Pierre-Paula Dubuissona). Z szerokich, wijących się i załamujących wstęg o formie pokrewnej w.-c. o. złożone są też dekoracje osiemnastowiecznych →''à la fanfare'' opraw, chroniących modlitewniki dla członków rodzin królewskich z ok. poł. XVIII w. Wpływ w.-c. o. dostrzec można też w niemieckich oprawach z kompozytowym układem dekoracji. Nierzadko wyrafinowaniem techniki i układów kompozycyjnych z w.-c. o. odznaczają się złotnicze oprawy, powstające w całej Europie (także w Rzeczypospolitej) w 2-3 ćw. XVIII w. Efektowne, złocone kompozycje z w.-c. o. tworzono też na papierach zdobniczych, zwłaszcza tzw. brokatowych (reliefowych metalicznych).

==Zobacz też==

[[Indeks alfabetyczny ]] <br>
[[Almanachów oprawy]] <br>
[[Chinoiserie]] <br> 
[[Kampanula]] <br>
[[Kompozytowa dekoracja]] <br>
[[Kratka regencyjna]] <br>
[[Lambrekinowy ornament]] <br>
[[Maska]]<br> 
[[Wstęga]] <br>
[[Wstęgowy ornament]] <br>

==Grafika==

<gallery>
Plik:Wstęgowo-cęgowy, Niemcy, Augsburg, ok. 1725, von Arnim 1992, nr 103.jpg | Wstęgowo-cęgowy ornament na złotniczej oprawie, Niemcy, Augsburg, ok. 1725, fot. wg: von Arnim 1992
Plik:Wstęgowo-cęgowy, Płock Muz Diec, po 1725 r..jpg | Wstęgowo-cęgowy ornament dekoracji złotniczej na oprawie księgi liturgicznej, prawdopodobnie Polska, po 1725 r., Muzeum Diecezjalne, Płock, fot. A. Wagner
Plik:Wstęgowo-cęgowy 2, włochy, ok. 1740, wg Bologna 1998, s. 132.jpg | Wstęgowo-cęgowy ornament na oprawie włoskiej, ok. 1740, fot. wg: Bologna 1998

</gallery>

==Przypisy==

# Jarosławiecka-Gąsiorowska, Wierzbicki 1952, tabl. 33, 36-37; 
# Lewicka-Kamińska 1972, tabl. XII; 
# von Arnim 1992, nr kat./tabl. 103, 105, 115 i in.; 
# Kozakiewicz 1996, s. 443-444; 
# Bologna 1998, s. 132, 134-135, 139. 
----
Autor: '''A.W.'''