Tekst źródłowy strony Insygnia herbowe kościelne

===Insygnia herbowe kościelne===

Oznaki godności i urzędów dygnitarzy kościelnych, umieszczane nad i za tarczą bądź kartuszem herbowym. W przypadku herbów papieskich należą do nich: tiara (umieszczana zamiast hełmu), klucze św. Piotra skrzyżowane za herbem, oraz ''umbraculum''. Herbom arcybiskupim towarzyszy infuła oraz krzyż arcybiskupi; biskupim – infuła oraz skrzyżowany pastorał i krzyż biskupi; natomiast opackim – infuła i pastorał. Niekiedy, w przypadku hierarchów kościelnych z władzą obejmującą sferę świecką (np. księstwo biskupie w diecezji warmińskiej) pastorałowi towarzyszy miecz. Infuła bywa zastępowana tzw. kapeluszem heraldycznym (używanym od XIV w.) z określoną liczbą chwostów. W plastycznych wizerunkach herbów zasady te były traktowane swobodnie, co polegało zwłaszcza na redukcji elementów i formy i-ów bądź dodawaniu korony rangowej. W zdobnictwie opraw i. h. k. pojawiają się najczęściej w wizerunkach herbów dostojników kościelnych, jako znak własności, fundacji, donacji lub dedykowania księgi (superekslibris). W przypadku tzw. superekslibrisów właściwych stanowią integralną część kompozycji, w tzw. superekslibrisach introligatorskich najczęściej są wyciskane z osobnych tłoków.               

==Zobacz też==

[[Indeks alfabetyczny ]] <br>
[[Infuła]] <br>
[[Insygnia herbowe świeckie]] <br>
[[Kapelusz heraldyczny]] <br>
[[Kartusz]] <br>
[[Korona rangowa]] <br>
[[Krzyż arcybiskupi]] <br>
[[Pastorał]]<br>
[[Superekslibris]] <br>
[[Tarcza herbowa]] <br>
[[Tiara]] <br>
[[Umbraculum]] <br>


==Grafika==

<gallery>
Plik:Kratka regencyjna na oprawie rzymskiej z 4 ćw. XVIII w., Biblioteca nazionale Braidense, Mediolan.jpg | Insygnia papieskie (tiara, klucze św. Piotra) w superekslibrisie na oprawie rzymskiej z 4 ćw. XVIII w., fot. wg: Biblioteca nazionale Braidense, Mediolan
Plik:Insygnia kościelne, oprawa koronkowa z superekslibrisem apa A.-E.-L. Le Clerc de Juigné i insygniami wkomponowanymi w koronkę, Paryż, ok. 1777, Bnf, reliures.bnf.fr.jpg | Oprawa koronkowa z superekslibrisem abpa A.-E.-L. Le Clerc de Juigné i jego insygniami wkomponowanymi w koronkę, Paryż, ok. 1777, BnF, Paryż, fot. wg: www.reliures.bnf.fr 
Plik:Insygnia kościelne, Superekslibris bpa Mikołaja Wolskiego, z insygniami, infuła i pastorał, wyciśniętymi z osobnych tłoków, XVI w., BWSD Włocławek, foi.jpg | Superekslibris bpa Mikołaja Wolskiego z insygniami (infuła i pastorał) wyciśniętymi z osobnych tłoków, XVI w., BWSD Włocławek, fot. P. Kurek
Plik:Insygnia kościelne, Superekslibris sbpa Stanisława Karnkowskiego z motywami insygniów, infułą i krzyżem biskupim, wyciśniętymi z osobnych tłoków, XVI-.jpg | Superekslibris abpa Stanisława Karnkowskiego z motywami insygniów, infułą i krzyżem biskupim, wyciśniętymi z osobnych tłoków, XVI w., BWSD, Włocławek, fot. P. Kurek
Plik:Insygnia kościelne 6.jpg | Insygnia herbowe kościelne (infuła, pastorał) oraz świeckie (miecz) w superekslibrisie bpa Karola Ferdynanda Wazy, XVII w., BPP, Paryż, fot. A. Wagner 



</gallery>

==Przypisy==

# Sipayłło 1988; 
# Rządek, Tomaszewski, Żuchowski 1991, s. 23-24; 
# Kozakiewicz 1996, s. 161; 
# Rulka 2003, s. 527-557; 
# Wagner 2016.
----
Autor: '''A.W.'''