Tekst źródłowy strony Szycie na zwięzy kryte

szycie na zwięzy kryte (szycie na zwięzy wpuszczane w blok) (ang. ), zwięzowy system szycia kodeksów, składki łączone są poprzez zwięzy (najczęściej sznurki) wpuszczone w nacięcia grzbietów składek,  wokół których prowadzona jest nić, którymś z wybranych ściegów. 

==Historia==
Szycie na zwięzy kryte zidentyfikowano na wczesnośredniowiecznych kodeksach armeńskich. Cechą charakterystyczną tych kodeksów jest szycie na trzy lub cztery stacje, tworzone przez cienkie, podwójne zwięzy sznurkowe. Czasami w miejsce środkowych par zwięzów używano zwięzów potrójnych. Karty kodeksu przed szyciem nacinano, najczęściej w kształt litery V. Zdarzały się również otwory w kształcie półkola, kwadratu, a nawet, szczególnie przy grubszych zwięzach środkowych w książkach pochodzących z XVI i XVII wieku, w kształcie litery W. Niektórzy z badaczy pierwsze zastosowanie szycia na zwięzy kryte przypisują Nicholasowi Derome, inni twierdzą, że technika ta zapoczątkowana została w warsztacie Aldusa Manutiusa. Technika była szczególnie popularna we Francji od końca XVI - pocz. XVIII w. Ponowną popularność zyskała pod koniec w XVIII w. 

==Charakterystyka techniki==
Technika szycia częściej stosowana przy małej ilości zwięzów. Do szycia na zwięzy kryte stosowano cieńsze sznurki niż do szycia na zwięzy wypukłe. Nacięcia grzbietów bloków mogą przybierać różne kształty: trójkąta, prostokąta, kwadratu lub trapezu (il. 1). Rozmieszczenie zwięzów na grzbiecie mogło być nieregularne, gdyż nie miało to wpływu na estetykę oprawy. Introligatorzy często w tej technice szycia wprowadzali na grzbiecie na grzbiecie tzw.zwięzy fałszywe, których funkcja była wyłącznie estetyzująca. 

==Rodzaje ściegów na zwięzy kryte==
*szycie ściegiem obejmującym - nić prowadzona jest przez grzbiety składek, obejmując kolejne zwięzy (il. 2). Następnie nić wychodzi z ostatniego otworu składki (nierozpiłowanego), umieszczonego w pewnej odległości od jej końca, zadzierzgiwana jest o nić składki dolnej i następnie wchodzi do wnętrza składki kolejnej. W ten sposób tworzą się, biegnące w pewnej odległości od krawędzi bloku dwa ściegi łańcuszkowe - plątniki.
*szycie ściegiem na okrętkę - nić prowadzona jest przez grzbiety składek, następnie wyprowadzona jest ze składki otworem zwięzowym, owija się wokół zwięzu i wprowadzona jest do środka tym samym otworem (il. 3). Następnie j.w. przechodzi do składki kolejnej w tzw. plątniku.

==Zobacz też==
* sposób szycia
* system szycia
* zwięzy fałszywe

==Grafika==

<gallery>
File:Wpuszczane.jpg|il. 1. Różne kształty nacięcia grzbietu na zwięzy kryte. (rys. E. Burdett, 1975, s. 85.)
File:Zwięzy wpuszczone szycie obejmujące.jpg|il. 2. Szycie na zwięzy kryte ściegiem obejmującym. (rys. K. Komsta-Sławińska)
File:Zwięzy wpuszczone szycie na okrętkę.jpgWpuszczane.jpg|il. 3.  Szycie na zwięzy kryte ściegiem na okrętkę. (rys. K. Komsta-Sławińska) 
</gallery>

==Przypisy==
# Burdett E., The Craft of Bookbinding. A practical Handbook, West Vancouver, 1975.
# Devaux Y., Deux siècles de reliure, Paryż, 1981.
# Diehl E., Bookbinding its background and technique, Nowy Jork, 2014.
# Johnson A.W., The Thames and Hudson Mannual of Bookbinding, Londyn, 1978.
# Marks P.J.M., The British Library Guide to Bookbinding History and Techniques, Londyn, 1998.
# Middleton B.C., A History of English Craft Bookbinding Technique, Londyn, 1978.
# Miller J., Books will speak plain. A handbook for identifying and describing historical bindings, 2014.
# Miller J., Puzzle me this, Early bindings fragments in the Papyrology Collection of the University of Michigan Collection [w:] Sauve Mechanichals. Essays on the History of Bookbinding [red. J. Miller], Volume 2, 2015. 
# Pollard G., Early bookbinding manuals: An annotated list of technical accounts of bookbinding to 1840, 1984.
by Graham Pollard 
# Szirmai J.A.,  The archeology of medieval bookbinding, New York, 2017.



----
Autor: '''MPG, B.W.'''