Tekst źródłowy strony Perełkowanie

==Perełkowanie==

(także: perełki)

1) spolszczone określenie astragalu; 

2) wywodzący się z antyku prosty ornament składający się z ciągu kropek lub kulek. Stosowany od epoki nowożytnej do współczesności jako wdzięczne dopełnienie bogatszych dekoracji bądź jako samodzielny ornament (na każdej części obleczenia: okładziny, grzbiet, krawędzie okładzin, dublury). Charakterystyczną kategorią p. są kropkowe lub kulkowe dekoracje złoconych obcięć/brzegów kart, wykonywane w technice cyzelowania za pomocą specjalnych punc. P. spotyka się też jako dekoracja tła kompozycji okładzin, np. francuskie oprawy z ok. poł. XVI w. ze złoconymi, zagęszczonymi i drobnymi p. w obrębie kartuszowej dekoracji (zob. pointillé – 1. fond pointillé), weneckie oprawy XVI w. z p. . Formę p. przyjmują też złocone kropki lub kulki, gęsto „rozsiane” na niektórych oprawach à semé (XVI w.-2 ćw. XVII w.); 
  
3) potoczne, ale mało precyzyjne, określenie miniaturowych, barwionych pastą woskową pierścieni z wypukłym środkiem, występujących głównie na oprawach włoskich z 2 poł. XV w. oraz italianizujących oprawach polskich (kon. XV – 1 ćw. XVI w.), na których ukazywano je w zwierciadłach i ich obramieniach (zob. cerchietto);  

4) motyw kilku (zazwyczaj 5 – 8) perełek ułożonych od największej do najmniejszej i tworzących rodzaj floralnego pręcika (wł. asta di perle degradanti/digradanti) tudzież wisiorka, zazwyczaj wkomponowanego w większe motywy np. centralnego medalionu. Charakterystyczny dla rzymskich opraw od 4 ćw. XVI w. do ok. poł. XVII w. oraz dzieł italianizujących (także w Polsce).       

==Zobacz też==

[[Indeks alfabetyczny ]] <br>
[[Astragal]] <br>
[[Cerchietto]] <br>
[[Kartuszowa dekoracja]] <br>
[[Pointillé]] <br>
[[À semé oprawy]] <br>

==Grafika==
<gallery>
Plik:Perełkowanie 2.jpg
Plik:Perełkowanie 1.jpg
Plik:Perełkowanie nr 4 o floralnej formie na oprawie barokowej, XVII w. wg Ogonowska 1993.jpg | Perełkowanie (4) o floralnej formie na oprawie barokowej, XVII w., fot. wg: Ogonowska 1993
</gallery>

==Przypisy==

# Jarosławiecka-Gąsiorowska, Wierzbicki 1952, tabl. 20, 2332-33 i in.; 
# Laucevičius 1976, il. 563-564, 572; 
# Mazal 1990, il. 98-102, 131, 175-176 i in.; 
# Ogonowska 1993, il. 42-43, 49; 
# Kozakiewicz 1996, s. 307; 
# Macchi F. i L. 2002, s. 78, 360. 

----
Autor: '''A.W.'''