Nodo
Spis treści
Nodo
(z wł.: węzeł) (ang. knot, knotwork)
Motyw dekoracyjny w formie romboidalnego lub kwadratowego węzła, składającego się z przepleceń o rozmaitej formie (od najprostszych – jedynie w narożach, po skomplikowane układy z wielokrotnymi przepleceniami ułożonymi pod różnym kątem). Wywodzi się z średniowiecznego zdobnictwa islamskiego, z którego w XV w. przeniknął do Włoch, gdzie zyskał dużą popularność w wielu ośrodkach introligatorskich, zarówno na płd. (m.in. Neapol, Rzym) jak i na płn. (m.in. Padwa, Wenecja). Zwielokrotnione i regularne układy n. otoczone ornamentami w geometrycznych ramach ukazywano na oprawach mudejar; pojedyncze n. często widnieją w centrum lub w narożach zwierciadeł, bądź jako elementy ujmujące od góry i dołu centralny motyw dekoracyjny. W 2 dekadzie XVI w. n. pojawiły się na oprawach krakowskich, jako dekoracja zwierciadeł stosowana wg włoskich formuł kompozycyjnych (np. jako elementy ujmujące centralny motyw superekslibrisu, tudzież zdobienia wewnętrznych naroży zwierciadła); pod koniec 2 ćw. XVI w. zostały wyparte przez modniejsze zdobienia.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Pręcik
Mudejar oprawy
Plecionka
Sznurowy ornament
Grafika
Nodo na oprawie włoskiej, 2 poł. XV w., BJ Kraków, fot. BJ Kraków
Nodi w dekoracji oprawy włoskiej, 2 poł. XV w., BJ Kraków, fot. BJ Kraków
Nodi w dekoracji oprawy włoskiej, 2 poł. XV w., BJ Kraków, fot. BJ Kraków
Nodi w dekoracji oprawy włoskiej, 2 poł. XV w., BJ Kraków, fot. BJ Kraków
Kompozycja utworzona z nodi na oprawie włoskiej, 2 poł. XV w., BJ Kraków, fot. BJ Kraków
Nodi w dekoracji naroży zwierciadła oraz w obramieniu oprawy włoskiej, 2 poł. XV w., BJ Kraków, fot. BJ Kraków
Nodi w dekoracji oprawy krakowskiej, 2 dekada XVI w., BJ Kraków, fot. A. Wagner
Zmultiplikowane nodi na prawdopodobnie weneckiej oprawie z 1 poł. XVI w., Biblioteca Nazionale Braidense, Mediolan
Przypisy
- Lewicka-Kamińska 1956, tabl. 5;
- Nuska 1964, il. 15/13;
- Fürstenberg, De Marinis 1966, s. 124-125, 136-137, 144-145i in.;
- Federici, Houlis 1988, s. 58-60;
- Macchi F. i L. 2020, s. 332-333;
- Macchi F. i L. 2007, tabl. 27-28, 30, 37 i in.;
- Miriello 2008, nr kat./tabl. 5, 7-9, 57;
- Wagner 2015, s. 83.
Autor: A.W.
