À la bombonierka oprawa
Spis treści
À la bombonierka oprawa
(niem. Bomboniereinbände)
Oprawy w typie bombonierki (niem. Bonbonierebände, franc. reliures en papier gaufré, cartonages d'editeur) to oprawy twarde całopapierowe z barwnego glansowanego papieru charakteryzujące się bardzo bogatą, złoconą dekoracją na całej powierzchni okładek. Dekorację realizowano na arkuszach papieru, przed wykonaniem okładek, wykonywano ją dwufazowo: drukowano litograficznie złotą farbą, a niekiedy wielobarwnie, a następnie te same wzory wytłaczano wypukło przy użyciu matrycy i patrycy. Wykorzystywano wielką rozmaitość wzorów, naśladując ornamenty historyczne, szczególnie renesansowe i barokowe. Produkcja papierów oklejkowych była skomplikowana technologicznie, realizowana, zdaniem Jana Storm van Leeuwen przez nieustaloną firmę paryską, w której zaopatrywali się wydawcy i introligatorzy. Dodatkowym elementem dekoracyjnym, występującym w większości opraw jest litografowana, barwna ilustracja, umieszczana w zwierciadle przedniej okładki na sposób passe-partout, w wyciętym okienku. Oprawy „bombonierkowe" powstawały w latach 50.-60. XIX wieku zarówno jako prace indywidualne jak i wczesne oprawy wydawnicze.
Oprawy firmy A. Mame & Cie
W wykonywaniu opraw w typie bombonierki przodowała firma księgarsko-wydawniczo-drukarsko-introligatorska Alfreda Mame i synów działająca we francuskim Tours. Już od lat 30. XIX wieku wydawała ona wysokonakładowe serie. Ciesząca się szczególnym powodzeniem seria „Bibliothèque de la jeunesse chrétienne” (Biblioteka młodzieży chrześcijańskiej) była przeznaczona na prezenty dla młodych ludzi, nagrody dla uczniów, dlatego tomiki uzyskiwały efektowne, a niekosztowne wydawnicze okładki „bombonierkowe". W ramach poszczególnych tytułów wykonywano oprawy w różnych wariantach różniące się okładką: zarówno kolorem, złoconym wzorem, jak też przedstawieniem na rycinie.
Oprawy innych introligatorów
Firma Mame nie była też monopolistą w wytwarzaniu „bombonierkowych” okładek, wykonywali je inni introligatorzy francuscy, niemieccy, oprawy tego typu wykonywał także warszawski introligator Karol Bagiński.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Fakturowanie
Papiery wytłaczane
Grafika
Oprawa wydawnictwa A. Mame & Cie
Oprawa Karola Bagińskiego
Przypisy
- Jan Storm van Leeuwen, Laurels for Ton: Some aspects of publisher’s bindings made for and by firm of Mame in Tours, „Quaerendo” 42, 2012, s. 258-273.
- Jan Storm van Leeuwen, Eine bunte Mischung von Mame-Verlagseinbänden, w: Habent sua signa libelli, Berlin 2015, s. 275-283.
- Jan Storm van Leeuwen, Französische "Bonbonierebände" und die Firma Mame, "Eindbandforschung" 2009, nr 24, s. 67-78.
- Pokorzyńska Elżbieta, Oprawa w typie bombonierki, Bibliotekarz Kujawsko-Pomorski - 2016, nr 2, s. 27-30, https://repozytorium.ukw.edu.pl/bitstream/handle/item/5680/Oprawa%20w%20typie%20bombonierki.pdf?sequence=4&isAllowed=y
Autor: E.P.
