Wklejane oprawy

Spis treści

1 Wklejane oprawy
- 1.1 Historia
- 1.2 Technologia
2 Zobacz też
3 Grafika
4 Przypisy

Wklejane oprawy

(oprawa teczkowa, kartonaż, Bradel) (ang. case bindings, niem. Deckeneinband)

Oprawa twarda wykonywana w ten sposób, że okładka jest sporządzana oddzielnie od bloku książki i łączona z nim poprzez przyklejenie wyklejek i materiałów wzmacniających w końcowej fazie procesu oprawiania. Jest to oprawa nieorganiczna.

Historia

Prekursorem oprawy wklejanej był francuski introligator Alexis Pierre Bradel, który w końcu XVIII w. (pomiędzy 1772 a 1809) skonstruował oprawę uproszczoną, nazwaną następnie od jego imienia oprawą à la Bradel. Pierwotnie Bradel całą okładkę wykonywał z jednego użytku cienkiej tektury, którą przełamywał w przegubie, a następnie oklejał papierową obłóczką. Z czasem w miejsce jednej tekturki zaczęto stosować dwie odrębne tekturowe okładzinówki oraz kartonową grzbietówkę, które montowano na pasku papieru, a następnie oklejano materiałem obłóczkowym.

Pomysł Bradela został upowszechniony w XIX w. w procesie w oprawie masowej, fabrycznej, gdyż nie połączona z blokiem okładka była wygodnym półfabrykatem do maszynowego tłoczenia dekoracji.

Współcześnie w technice wklejanej są wykonywane nie tylko wszystkie oprawy maszynowe, ale także zdecydowana większość opraw rzemieślniczych, wykonywanych ręcznie.

Technologia

W oprawie wklejanej blok może być połączony na różne sposoby - ręcznie szyty nićmi na sznurki (wcięte, nie uwypuklone zwięzy) lub tasiemki, zszyty maszynowo na paski merli a nawet połączony bezszyciowo (klejony), z tym że musi posiadać wyklejki, wskazane są także skrzydełka merli lub scezura. Blok podlega zwykłej obróbce: obcięciu krawędzi, wyokrągleniu grzbietu. Może zostać zaopatrzony w woreczek.

Wykonanie okładek polega na przycięciu odpowiedniej wielkości okładzinówek oraz grzbietówki oraz materiałów obleczeniowych. Tekturki okładzinowe oraz grzbietówka mogą zostać połączone na papierowym pasku, montaż może też nastąpić bezpośrednio na obłóczce: w przypadku okładek jednolitych - na płóciennej, papierowej czy skórzanej obłóczce. W przypadku okładek kombinowanych - montaż następuje na materiale występującym na grzbiecie (w oprawie półpłóciennej na pasku płótna, półskórkowej - na pasku skóry), a następnie oklejone zostają pozostałe powierzchnie okładzin.

Przygotowane okładki mogą zostać poddane dekoracji, w szczególności wytłaczaniu maszynowemu, zarówno na obu okładzinach jak i na grzbiecie.

Gotowe okładki są zawieszane na bloki, w drodze przyklejenia wyklejek oraz materiałów wzmacniających (wąsy, scezura) do wewnętrznej strony okładek. Zawieszenie może także być rozpoczęte od połączenia woreczka z grzbietem okładki, a dopiero w kolejnym kroku następuje przyklejenie wyklejek.