Cerchietto
Cerchietto (cerchiello, rondella)
(wł. „kółeczko”, fr. anneau, bague, cercle) motyw miniaturowego (od jednego do kilku mm. średn.) podwójnego pierścienia z wypukłym środkiem. Znany już we wczesnośredniowiecznym introligatorstwie koptyjskim, w którym c. wkomponowywano w okładziny techniką intarsji; ślepo wyciskane c. stosowano też na oprawach karolińskich. Spopularyzowanie tego motywu nastąpiło w introligatorstwie włoskim 2 poł. XV w. pod wpływem opraw islamskich i bizantyńskich, z których zaczerpnięto też technikę barwienia c. barwną pastą woskową (żółtą, czerwoną lub zieloną). Zwielokrotnione motywy c. rozmieszczano w zwierciadłach i obramieniach okładzin, wzbogacając dekorację ślepo wyciskaną. Pod wpływem włoskim c. zaczęto stosować od około 1470 r. w introligatorstwie krakowskim, jako ślepo wyciskane, uproszczone okręgi, ale też zmultiplikowane kółeczka w technice intarsji (np. oprawy Walentego z Pilzna dla Andrzeja z Łabiszyna i Michała z Bystrzykowa, około 1472 i około 1478); w XVI w. dekoracja tego typu zanikła; zob. →dischi; →perełkowanie.
Autor: A.W.
