All'antica wizerunki
Spis treści
all'antica wizerunki
Medalionowe, najczęściej profilowe, popiersia imaginacyjnych wojowników lub postaci historycznych ze sfery polityki i kultury, o formie naśladującej starożytne dzieła rzymskie. W introligatorstwie pierwsze przykłady u schyłku XV w. (medaliony portretowe króla Macieja Korwina na oprawach z jego księgozbioru). Na przełomie XV i XVI w. spopularyzowane na oprawach włoskich jako m.in. ślepo wyciskane lub złocone medaliony z popiersiem Juliusza Cezara oraz antycznych pisarzy, ukazywane pośrodku okładzin. Do ich rozpowszechnienia doszło w 2 ćw. XVI w. na oprawach z krajów zaalpejskich, w tym z Polski: radełkowania z naprzemiennymi medalionami a.a. i ornamentami floralnymi stały się jedną z najczęściej stosowanych dekoracji występujących w niezliczonych wariantach, dla których wzorce czerpano m.in. z grafiki książkowej i wzornikowej. W XVII-XVIII w. pojawiały się na oprawach rzemieślniczych o anachronicznej kompozycji ramowej z radełkowaniami, jednakże w zdobnictwie opraw barokowych i rokokowych praktycznie zanikły. Od XIX w. ukazywane niekiedy na dziełach historyzujących.
A. W.
Bibl.: Gombrich 1963, s. 31-41; Kowalczyk 1969, s. 121-137; Jarosławiecka-Gąsiorowska 1970, s. 328-336; Hobson 1989, s. 91-126; Mazal 1996, s. …; Jaworski 2015, s. 221-247; Wagner 2015, s. 96-97.
