Karta
Spis treści
Karta
(łac. charta – papier)
Podstawowy element bloku książki, jego najmniejsza część składowa, powstała przez złożenie arkusza papieru. Zazwyczaj są numerowane (zob. foliacja). Dawniej (przed wynalezieniem i upowszechnieniem papieru) karty w rękopisach pergaminowych nazywano „folium” (łac. liść). Karta ma dwie strony: recto (prawą, wierzchnią, pierwszą) i verso (lewą, odwrotną, drugą).
Strefy kart
Na kartach kodeksu można wyróżnić następujące strefy (ang. leaves features):
- rynnę (ang.gutters) - wewnętrzna część pomiędzy kartami w bloku,
- grzbiet (ang. ridge) – zewnętrzna część złożenia karty,
- strony (ang. pages),
- obszar tekstu (ang. text areas) – zapisane lub zadrukowane miejsce na stronie,
- marginesy (ang.margins) – niezapisane lub niezadrukowane fragmenty kart znadujące się przy ich krawędziach,
- liniowanie (ang. ruling).
Otwory na kartach
Na kartach można zidentyfikować różne otwory. W rękopisach pergaminowych przy krawędzi zewnętrznej kart znajdują się drobne otwory (dziurki) służące do liniowania. W starych drukach można niekiedy zauważyć na kartach otwory “podrukarskie" (ang. press-pin holes) są one śladem znaczników istniejących w dawnych prasach drukarskich celem uzyskania równego rozłożenia druku na wszystkich kartach. W najwcześniejszych prasach, gdy “czarna sztuka” nie była jeszcze dostatecznie opanowana, tych znaczników było dużo, dlatego w inkunabułach można zidentyfikować więcej otworów “podrukarskich” niż w późniejszych drukach. Znajdują się one w różnych miejscach w zależności od ułożenia arkusza, w formatach folio zazwyczaj przy grzbiecie i można je pomylić z otworami od szycia książki.
Rozróżnienie kart w kodeksie
W kodeksach, niezależnie od czasu i miejsca powstania można rozróżnić następujące karty:
- karty właściwe (blok książki)
- karty integralne
- karty ochronne
- karty przybyszowe.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Blok książki
Karty integralne
Karty ochronne
Karty przybyszowe
Grafika
Obrazek 1
Obrazek 2
Obrazek 3
Obrazek 4
Przypisy
- Przypis 1
Autor: MPG
