Papiery metaliczne

Papier metaliczny ang. melallic papers (metal-leaf papers, metal-powdered papers), niem. Metallpapier (Blattmetallpapier, Gestrichtes Metallpapier) - rodzaj papieru dekoracyjnego, dekorowanego płatkami lub opiłkami metalu.

Historia

Ten rodzaj papieru dekoracyjnego znany był już pod koniec XVII w. Uważa się, że pierwszym twórcą tych papierów był Abraham Meisel. Papierów "złotych" używano jako obleczenia książek/poszytów zawierających mów dziękczynne, panegiryki itp., a papierów "srebrnych" do opraw mów pogrzebowych i dzieł religijnych. Papiery metaliczne wykonywane w technice opiłkowej były bardzo popularne w żeńskich klasztorach, np. w Reichenstein lub na terenie Francji. Siostry zakonne ozdabiały w ten sposób obrazki z przedstawieniami świętych i agni Dei. Ten rodzaj papierów dekoracyjnych metalicznych nazywano we Francji "papier avec paillettes".

Technika wykonania

Wyróżnia się dwie techniki wykonania papierów metalicznych:

• Papier zazwyczaj pokrywano zieloną farbą na bazie kleju, a następnie - celem zapewnienia przyczepności płatków metalu - tak przygotowany grunt pokrywano białkiem jaja lub wodą klejową i kładziono płatki metalu tak, aby zachodziły na siebie. Płatki miały zazwyczaj wymiary ok. 88 lub 93 mm. Płytę miedzianą podgrzewano, na niej umieszczano pokryty płatkami metalu papier, całość przykrywano grubą tkaniną, np. filcem i dociskano w prasie. Dzięki ogromnej sile docisku prasy, metal przylegał do papieru.
• Należało przygotować pył metalowy. Mieszano ze sobą opiłki różnych metali, przemywano je w silnym ługu, a następnie umieszczano na żelaznej lub miedzianej płycie, którą podgrzewano do bardzo wysokiej temperatury, aż opiłki zmieniły kolor (cynowe stały się złotawe, miedziane - czerwone, stalowe - niebieskie lub fioletowe, cyny i bizmutu - białe). Wówczas opiłki umieszczano na papierze i wkładano do prasy walcowej. Metal bardzo silnie przywierał do papieru.

Grafika

• 

  il. 1.Obleczenie książki wykonane z papieru metalicznego.

Przypisy

1. Beckmann J., A History of inventions and Discoveries, Londyn, 1817, vol. III.
2. Beckmann J., Beitrdgezur Geschichte der Erfindungen, Getynga, 1780.
3. Haemmerle A. von, Buntpapiere: Herrkomen, Geshichte, Techniken, Beziehungenzur Kunst, Monachium, 1961.
4. Krauze S., Rinck J., Buntpapier – ein Bestimmungsbuch, Decorated Papers – a Guidebook, Sierpapier – een Gids, Stuttgart, 2016.
5. Encyclopaedia Metropolitana: Miscellaneous and lexicographical, Londyn, 1845, t. XXIII.
6. Siemieniako E., Praca magisterska teoretyczno-badawcza: Dekoracyjne papiery ręcznie wykonywane stosowane w oprawach książek od XV do XVIII w. Katalog zbiorów papierów dekoracyjnych w oprawach książek Biblioteki Kórnickiej PAN, wydruk komputerowy,(promotor: M. Pronobis-Gajdzis), UMK, Toruń 2018.
7. Windyka T., Papiery wzorzyste. Katalog zbiorów Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju, Duszniki Zdrój, 2002.

---

Autor: MPG