Papiery drukowane miedziorytnicze
Nazwy w innych językach
ang. metal-engraved papers; ang. cooper engraving printed paper, niem. das Kupferstichpapier
Definicja
Papiery drukowane miedziorytnicze to rodzaj dekoracyjnych papierów zdobionych techniką druku wklęsłego z matrycy miedzianej.
Historia
Miedzioryt jako technika graficzna znany był w Europie już w XV w. Zastosowanie jej do wykonywania papierów dekoracyjnych używanych w introligatorstwie sięga 1 poł. XVIII w. Obleczenia i karty przybyszowe dekorowane miedziorytami są rzadko spotykane, być może dlatego, że odbitki wykonane w tej technice były droższe od drzeworytniczych, możliwe też jest ich wtórne zastosowanie w introligatorstwie (il. 1). Papiery miedziorytnicze są zazwyczaj czarno–białe, jednak istnieją odbitki ozdabiane złotem płatkowym. Niewiele papierów miedziorytniczych jest sygnowanych, dlatego też trudno określić ośrodki ich produkcji. Wydaje się jednak, w wyniku analizy stylistycznej, że większość z nich ma proweniencję augsburską.
Opis techniki
Technika miedziorytu należy do technik graficznych wklęsłodrukowych. Odbitkę wykonywano z polerowanej blachy miedzianej fazowanej na krawędziach. Na tak przygotowaną matrycę nanoszono rysunek, który następnie rytowano używając specjalnych rylców. Odbitkę wykonywano farbą drukarską, która wprowadzana była w rytowane linie. Na matrycy umieszczano wilgotny papier, filc i całość przepuszczano przez prasę walcową.
Grafika
Obleczenie z papieru drukowanego miedziorytniczego. Ilustracja z książki Alberta von Haemmerle reprodukowana jako przykład obleczenia dekorowanego w technice miedziorytu datowanego na ok. 1720r. Autor jednak sugeruje jednak, że papier został przez introligatora wtórnie wykorzystany.
Przypisy
- Białostocki Jan, W pracowniach dawnych grafików, Warszawa, 1957.
- Cloonan M. V. Early bindings in Paper a Brief History of Hand-Made Paper-Covered Books with Multilingual Glossary, 1990.
- Cloonan M. V., European Paper-Covered Books from the Fifteenth through the Eighteenth Centuries, Iowa, 1987.
- Haemmerle A. von, Agsburger Buntpapier, „Viertel Jahreshefte zur Kunst Und Geschichte Augsburg 3”, 1937-1938, s. 133 – 179.
- Haemmerle A. von, Buntpapiere: Herrkomen, Geshichte, Techniken, Beziehungenzur Kunst, Monachium, 1961.
- Krauze S., Rinck J., Buntpapier – ein Bestimmungsbuch, Decorated Papers – a Guidebook, Sierpapier – een Gids, Stuttgart, 2016.
- Siemieniako E., Praca magisterska teoretyczno-badawcza: Dekoracyjne papiery ręcznie wykonywane stosowane w oprawach książek od XV do XVIII w. Katalog zbiorów papierów dekoracyjnych w oprawach książek Biblioteki Kórnickiej PAN, wydruk komputerowy,(promotor: M. Pronobis-Gajdzis), UMK, Toruń 2018.
Autor: M.P.G.
