Papier

Z Leksykon oprawoznawczy
Wersja z dnia 22:14, 11 paź 2019 autorstwa Ela (dyskusja | edycje) (Historia)

Skocz do: nawigacja, szukaj

Papier

Spilśniona na sicie masa włóknista pochodzenia organicznego o gramaturze od 28 do 200 g/m². Wytwarzany poprzez ułożenie na sicie włókien, po uformowaniu masy na sicie jest odwadniany, prasowany, suszony i gładzony. Papier jest wytwarzany w formie arkuszy lub wstęgi nawijanej w zwoje.

Surowcem do wytwarzania papieru jest celuloza uzyskana z drewna w procesie rozwłókniania mechanicznego (ścier drzewny) lub z innych włókien roślinnych (słoma, trzcina, bawełna, len, konopie, bambus) otrzymana w procesie rozwłókniania chemicznego. Zastosowanie ma też makulatura. Oprócz włókien organicznych w skład papieru wchodzą wypełniacze organiczne: np. skrobia ziemniaczana i wypełniacze nieorganiczne – mineralne: kaolin, talk, gips, kreda oraz niekiedy substancje chemiczne typu hydrosulfit oraz barwniki.

Historia

Papier został wynaleziony w Chinach na początku naszej ery, był wytwarzany ze szmat jedwabnych i lnianych. Po bitwie nad rzeką Tałas w 751 r. Arabowie wzięli do niewoli chińskich papierników, od których przejęli technologię sporządzania papieru. Najstarszą europejską wytwórnią papieru jest papiernia w Fabriano (we Włoszech) założona w 1268 roku.

Papier sporządzano ze szmat, które rozdrabniano mechanicznie przy pomocy ubijarek (stęp). Masę papierniczą ręcznie czerpano z kadzi sitem, a następnie odciskano i suszono. Następnie papier zaklejano klejem pochodzenia zwierzęcego (żelatyna). Dla identyfikacji wytwórcy na sicie naszywano znak, który w papierze odzwierciedlał się jako znak wodny (filigran).

Proces produkcji papieru uległ przyspieszeniu po wprowadzeniu około 1670 roku nowej maszyny tzw. „Holendra”. Maszyna umożliwiała mielenie surowca do postaci pulpy za pomocą noży umieszczonych w kadzi. W 1799 Nicholas-Louis Robert opatentował maszynę papierniczą, która w miejsce ręcznego czerpania pojedynczych arkuszy wytwarzała ciągłą wstęgę papieru. Po kolejnych ulepszeniach, w l. 20. XIX w. rozpoczęto przemysłową produkcję papieru.

Odpowiedzią na brak surowców było zastosowanie przez Friedricha Gottloba Kellera w 1844 r. celulozy uzyskanej przez mechaniczne starcie drewna oraz chemiczna przeróbka drewna opracowana w 1854 r. przez Ch. Watta i H. Burgessa. W tej metodzie włókna gotowano z chemikaliami w wielkich zbiornikach pod ciśnieniem. W 1867 r. Heinrich Voelter i Johann Matthäus Voith przedstawili na wystawie w Paryżu urządzenie do produkcji papieru maszynowego z celulozy. Od tego czasu produkcja papieru stała się masowa.

Papier w introligatorstwie

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Materiały obleczeniowe opraw
Całopapierowe oprawy

Grafika

Przypisy

  1. Mała historia papieru, http://historiapapieru.yum.pl/sitemap.html
  2. R. Szczęsny, Materiałoznawstwo introligatorskie, Warszawa 1983, s. .

Autor: E.P.