Papier-mâché

Spis treści

1 Papier-mâché
2 Oprawy z papier-mâché
3 Grafika
4 Przypisy

Papier-mâché

Papier-mâché (z fr.) – masa składająca się z rozmiękczonych w wodzie kawałków papieru (makulatury)lub masy celulozowej, związanej klejem skrobiowym, niekiedy wzbogacana gipsem, kredą, barwnikami, środkami konserwującymi. Uformowana masa twardnieje po wysuszeniu, jest wykorzystywana do wykonywania elementów dekoracyjnych, w tym dekoracji teatralnych, masek oraz w lalkarstwie, a nadto do wyrobu artystycznych ozdób. Źródła sięgają starożytnego Egiptu, gdzie z papirusu lun lnu pokrywanego gipsem wykonywano maski pośmiertne. Technika stosowana w krajach Wschodu, w Europie wszedł do użycia na początku XVIII w., do wykonywania detali architektonicznych, ozdobnych elementów mebli. Dzięki wzbogaceniu olejem masa stała się wodoodporna, dla wzmocnienia formowano ją na drucianych konstrukcjach, po wyschnięciu szlifowano i złocono.

Oprawy z papier-mâché

Technika papier-mâché upodobniała oprawy do płaskorzeźb wykonywanych w kamieniu lub szlachetnych gatunkach drewna. Okładziny odlewano z mieszaniny gipsu, masy papierowej i innych wypełniaczy oraz antymonu, masę osadzano na metalowej konstrukcji. Sztywne okładziny łączono skórzanym grzbietem. Oprawy stylizowano na dzieła średniowieczne, wykonywano je najczęściej w czarnym kolorze, niekiedy ażurowe, ukazujące aksamitne, purpurowe tło. Wysokie koszty przygotowania skomplikowanej formy powodowały, że dopiero długie serie rzędu tysiąca egzemplarzy równoważyły koszty wykonania. Technikę papier-mâché dla wykonywania opraw książek stosowano w Anglii w latach 40-60. XIX w., patent otrzymała angielska firma Jackson & Sons w połowie lat 40. Oprawy z papier-mâché, były dziełem Henrego Noel Humphreysa, realizowane przez firmę J. & J. Leighton dla biblii, dzieł Szekspira, Parables of Our Lord, The Coinage of the British Empire, The History of Writing, The Miracles of Our Lord, A record of the Black Prince.