Zamknięcia wsuwane
Zamknięcia wsuwane (niem. Einschiebeverschluss) Ten rodzaj zamknięcia kodeksu polega na wsuwaniu elementów oprawy w inny jej element, co w konsekwencji zapobiega rozchylaniu się okładek. Ze względu na ilość elementów i ich rodzaj wyróżnia się kilka podstawowych wariantów tych zamknięć.
Spis treści
Warianty zamknięć wsuwanych
Zamknięcia wsuwane jednoelementowe
Ten rodzaj zamknięcia dotyczy opraw kopertowych. Zwężająca się końcówka klapy będącej przedłużeniem tylnej okładki jest wsuwana w nacięcie wykonane w przedniej okładce. (il. 1).
Zamknięcia wsuwane wieloelementowe
- szlufkowe (niem. Schlaufeverschluss)ten typ zamknięcia dotyczy opraw kopertowych. Zwężająca się końcówka klapy będącej przedłużeniem tylnej okładki jest wsuwana w szlufkę mocowaną w przedniej okładce. (il. 2).
- skobelkowe (niem. Knebelverschluss) tego typu zamknięcia znajdują się na oprawach kopertowych (il. 3) ale nie tylko (il. 4). Do tylnej okładki lub jej przedłużenia w formie klapy jest przymocowany na skórzanym, pergaminowym, bądź tkaninowym pasku najczęściej kościany skobelek, który zahacza się o pętelkę umocowaną w przedniej okładce, a wykonaną z tego samego materiału, co mocowanie skobla.
Grafika
il. 1. Zamknięcie kodeksu wsuwane jednoelementowe. (rys. Adler G. , 2010, s. 3)
il. 2. Zamknięcie kodeksu wsuwane szlufkowe. (rys. Adler G. , 2010, s. 3)
il. 4. Zamknięcie kodeksu okręcane guzikowe. (rys. Scholla A.B., 1970, s. 65)
il. 3. Zamknięcie okręcane jednoelementowe pasowe, Atlas Homanna, XVIII w., Biblioteka PAN w Kórniku. (fot. M. Pronobis-Gajdzis)
- 5)
il. 5. Przykłady zamknięć kodeksów okręcanych guzikowych. (rys. Adler G. , 2010, s. 7)
il. 6. Zamknięcie kodeksu okręcane skobelkowe. (rys. Scholla A.B., 1970, s. 65)
Obrazek 1Zamknięcie
Przypisy
- Adler G., Handbuch Buchverschluss und Buchbeschlag, Wiesbaden, 2010.
- Luers H., Das Fachwissen des Buchbinders, Stuttgart 1941.
- Scholla A.B., Libri sine asseribus. Zur Einbandtechnik, Formund Inhalt mitteleuropeischer Koperte des 8. bis 14. Jahrhunderts, Braunschweig 1970.
- Szirmai J.A., *The Archeology of Medieval Bookbinding*. London -New York 1999.
Autor: MPG
