Broszurowe oprawy
Spis treści
Broszura
(miękka oprawa, prosta oprawa)
Oprawy broszurowe to oprawy z miękką okładką, wykonaną z papieru lub kartonu. Pod względem konstrukcji, czyli połączenia bloku z okładką są to przeważnie oprawy proste; połączenie następuje przez grzbiet. Oprawy mają charakter tymczasowy, wykonywane zwykle dla druków o mniejszej objętości. Broszury łączone są w sposób mniej staranny i trwały. Mogą być zszywane ręcznie (holendrowanie), maszynowo drutem lub nićmi lub łączone bezszyciowo (klejowo). Dawniej, broszury były traktowane jak oprawa tymczasowa na ogół nie były obcinane, współcześnie są obcinane.
Broszura zeszytowa
Broszury złożone z jednej składki są zszywane zeszytowo, drutem przez grzbiet, razem z kartonową okładką. Do szycia używane są maszyny - zszywarki drutem. Na skalę przemysłową broszury zeszytowe są wykonywane na maszynach zbierająco-zszywających, zwanych "krokodylami".
Broszura szyta blokowo
Blok broszury zostaje zszyty drutem blokowo (na sztych). Broszura może zostać obcięta razem z okładkami lub pozostać nieobcięta.
Broszura zakrywająca
Po zeszyciu do bloku jest doklejona kartonowa okładka, przyklejenie obejmuje grzbiet, oraz kilkumilimetrowy pasek skrajnych kart, dzięki czemu szycie zostaje zakryte. W okładce wykonywane jest przegniecenie (big), ułatwiające otwieranie okładki.
Broszura z lamówką
Bok jest zszyty wraz z okładkami (2 osobne użytki - okładka przednia i tylna). Następnie na grzbiet naklejany jest pasek płóciennej lamówki, sięgający także kilka milimetrów na obie okładki, zakrywający grzbiet oraz metalowe klamry na okładkach.
Broszura klejona
Blok łączony jest metodą bezszyciową, klejony ręcznie, a w skali przemysłowej na agregatach do oprawy broszurowej. Proces obejmuje obróbkę grzbietu (sfrezowanie), zaklejenie (klejem na gorąco, zwykle termotopliwym), przyklejenie okładek oraz obcięcie bloku wraz z okładką.
Broszura szyta nićmi
Broszura szyta nićmi może mieć charakter tymczasowy lub trwały. W przypadku oprawy tymczasowej, blok jest przygotowany do oprawy trwałej, po zszyciu lekko wklejony w tymczasową okładkę, przy użyciu kleju pozwalającego na łatwe usunięcie tymczasowych okładek. Przewidywana jest docelowa oprawa trwała, czy to wykonana staraniem właściciela, czy też w przypadku edycji wielotomowych - po ukończeniu wydawania wszystkich części. Broszura szyta może też mieć charakter trwały, wówczas blok jest mocno wklejany w okładkę wykonaną z kartonu.
Broszura z kancikiem lub skrzydełkami
Wykonanie oprawy z kancikiem wymaga uprzedniego obcięcia bloku i przyklejenia okładki większej o kilka milimetrów od bloku. W przypadku oprawy ze skrzydełkami najpierw obcinany jest przedni brzeg (żłobek), następnie jest przyklejana okładka, a w ostatniej fazie następuje obcięcie bloku wraz z okładką z góry i z dołu.
Broszura sklejana z wyklejką
Typ oprawy stosowany w I poł. XIX wieku, będący skrzyżowaniem oprawy miękkiej broszurowej z oprawą trwałą, docelową. Blok książki zostaje zaopatrzony w wyklejki (1- lub 2-kartkowe) i zszyty nićmi na wcięte sznurki, a grzbiet zaklejony. Tak przygotowany wkład książki zostaje oklejony arkuszem mocnego papieru, tj. sklejeniu podlega powierzchnia obu wyklejek oraz grzbiet. Dzięki temu powstają dość mocne i sztywne okładki złożone z dwóch warstw papieru. W XX-wiecznym ruchu wydawniczym stosowano tę metodę dla opraw wydawniczych. W funkcji okładki występuje karton, skóra, zamsz lub plastik. Ten typ oprawy zwany jest oprawa półmiękką (półmiękka oprawa). Książka może być obcinana razem z okładką, lub też blok książkowy może być obcięty przed wklejeniem w okładkę i pozostają kanciki. W oprawach półmiękkich skórzanych i zamszowych pozostawiano dość duży, miękki kancik zwany yappem (yapp). W typologii poligraficznej jest to oprawa złożona, tj. połączenie bloku z okładką następuje przez wyklejki.
Broszura bez okładki
Najtańszy typ oprawy, stosowany do cienkich druków, nadbitek. Karty są łączone ze sobą (zszywane, sklejane), grzbiet oklejany lamówką. Na przełomie XXVIII/XIX w. oprawa zwana "półpapierkiem".
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Broszura
Broszurowanie
Holendrowanie
Półmiękka oprawa
Grafika
Obrazek 1
Obrazek 2
Obrazek 3
Obrazek 4
Przypisy
- Przypis 1
- Przypis 2
Autor: E.P.
