Papiery drukowane drzeworytnicze

inne nazwy

papiery domino, papiery kartunowe, papiery perkalowe, papiery ksylograficzne

Nazwy w innych językach

ang. woodblock papers, ang. block – printed papers, niem. Kattunpapier, niem. Modeldruckpapier, fr. domino, fr. papier dominoté,fr. dominotier, wł. carta remondiniana, wł.coperta xilografica, wł. carte xilografiche

Definicja

Papiery drukowane drzeworytnicze to rodzaj dekoracyjnych papierów zdobionych techniką druku wypukłego klockiem drzeworytniczym. Mogą być jedno- lub wielokolorowe.

Historia

Pierwsze papierowe obleczenia zdobione techniką drzeworytniczą, które zachowały się do naszych czasów pochodzą z końca XV wieku. Były to imitacje skórzanych obleczeń, przedstawienia figuralne (il. 1), wzory roślinne i geometryczne. Pierwsze manufaktury papierów drukowanych powstały w Niemczech i Francji ok. poł. XVI w. Wytwarzane papiery były zazwyczaj dwu- lub wielokolorowe. Manufaktury produkujące dekoracyjne papiery domino miały zwykle charakter niewielkich, rodzinnych przedsiębiorstw. Właściciele wytwórni często sami wycinali wzory w matrycach, bardzo rzadko korzystając z usług profesjonalnych drzeworytników. Odbitki powstawały zazwyczaj na papierze o wymiarach 45 × 36 cm. Charakterystyczną cechą papierów domino, było to, że zazwyczaj kolorowano je ręcznie lub przy użyciu szablonów. Wielu wzorów drukowanych papierów nie da się przypisać konkretnym twórcom ani określić miejsca ich powstania, jednak zachowały się papiery z nazwami ośrodków, w których powstały i sygnaturami twórców umieszczonymi na marginesie arkuszy obok drukowanego wzoru (il.2, 3, 4). Ważnym ośrodkiem produkcji dekoracyjnych papierów drukowanych była włoska manufaktura Remondinich. Papiery przez nią wytwarzane były znane i cenione w całej Europie. W szczytowym okresie rozwoju firma zatrudniała ponad tysiąc osób i posiadała trzydzieści osiem pras.Ppod koniec XVIII w. firma posiadała kilka stacjonarnych sklepów: w Bassano, Wenecji, Pieve Tesino, a także poza granicami Włoch. Ponadto papiery sprzedawane były na terenie całej Europy przez rozbudowaną sieć domokrążców. W 1738 r. przedsiębiorstwo Remondinich otrzymało przywilej pozwalający na drukowanie papierów złoconych, w 1755 roku pozwolenie na wytwarzanie damask paper, a w 1764 roku na produkcję papierów zwanych carte marmorate. Mimo poszerzenia produkcji o nowe rodzaje papierów dekoracyjnych papiery drukowane pozostały charakterystycznym wyrobem rodziny Remondinich. Wzory na papierach Remondinich początkowo inspirowane były zdobnictwem tkanin, następnie tapet, jednak wiele z wytworzonych przez nich papierów miała unikatowe wzornictwo.W katalogu firmy z 1791 r. są papiery drukowane w siedmiu kolorach. Dzięki sygnaturom umieszczonym na marginesach papierów dekoracyjnych znane są nazwiska innych włoskich wytwórców papierów drukowanych, byli to: Luigi Antonio Laferte z Parmy, Antonio Benucci z Florencji i Edigio Petir z Rzymu, Carlo Bertinazzi i Bettuzzi z Bolonii. Oferta Bertinazzi'ego była bardzo bogata, o czym świadczy wzornik jego firmy (il. 5)

Opis techniki

Dekorowanie papierów w technice drzeworytniczej było stosunkowo tanie i jednocześnie dawało zadowalający efekt. Do wykonania jednobarwnego papieru rzemieślnik potrzebował tylko jednej drewnianej matrycy. Jeżeli projekt zakładał dekorację skomponowaną z prostych geometrycznych wzorów, to drzeworytnik nie musiał posiadać umiejętności wycinania skomplikowanych kształtów w drewnie, wystarczyły podstawowe umiejętności. Wykonanie kolorowej odbitki wymagało użycia kilku matryc oraz umiejętności odpowiedniego dopasowania ich tak, aby wzory się nie pokrywały.Do wykonania wydruku używano np. zwykłej farby, farby drukarskiej lub tuszu. Z jednej matrycy można było uzyskać papiery w różnych wariantach kolorystycznych (il. 6). Aby urozmaicić wybór papierów podkolorowywano je farbami z naturalnymi pigmentami ze spoiwem z gumy arabskiej.

Lista

• Punkt 1
• Punkt 2
  • Punkt 2.1
  • Punkt 2.2
• Punkt 2

Zobacz też

Indeks alfabetyczny

Grafika

• 

  Obrazek 1

• 

  Obrazek 2

Przypisy

1. Ackerman Phyllis, Wallpaper, it‟s history, design and use, Londyn, 1923.
2. Beckmann, 1817,
3. Decorative Endpapers, “The Victoria and Albert Colour Books”, New York, 1986,
4. Duprat Annie, L‟Imagerie populaire du Grand Ouest, w: “Annales de Bretagne et des pays de l‟ouest”, t. 108, 2001
5. Foot, 1999,
6. Garnier Nicole, L‟Imagerie populaire francaise, I, Paryż, 1990,
7. Haemmerle, 1961,
8. Hubert, 2016
9. Hyatt. 1971, s. [141]

1. Jackson William A., Printed Wrappers of the Fifteenth to Eighteenth Centuries, “Harvard Library Bulletin”, VI, 1952 s. 314.
2. Kopylov, 2012,

1. Loring, 1942
2. Milano Alberto, Selling Prints for the Remondini: Italian Pedlars Travelling Through Europe During the Eighteenth Century, w: „Not Dead Things: The Dissemination of Popular Print in England and Wales, Italy, and the Low Countries, 1500-1820”, Leiden, Boston, 2013, s
3. Osmun, 1954
4. Sutter, 1994,
5. Schmoller, 1990,
6. Wolfe, 1990

---

Autor: M.P.-G.