Sztancowanie
Spis treści
Sztancowanie
(wykrawanie, wycinanie) (niem. stanzen, ausstanzen)
W introligatorstwie – sposób krojenia wykonywany przy użyciu wykrojnika (sztancy), tj. formy o żądanym kształcie uformowanej z blachy zaostrzonej po jednej stronie. Sztancowanie przebiega poprzez przyłożenie wykrojnika do materiału i poddanie silnemu naciskowi; proces może być dokonywany ręcznie (uderzenie młotka) lub maszynowo. W introligatorstwie sztancowanie ma zwykle charakter seryjny, wykrawana jest jednocześnie większa liczba użytków (stos), a proces wykrawania wykonywany jest przy użyciu maszyn np. prasy do złocenia, maszyny drukarskiej dociskowej (sztanctygiel) lub maszyny drukarskiej płaskiej. Metodą sztancowania wykonywane są produkty o skomplikowanych kształtach, np. papierowe etykiety, kartonowe i tekturowe opakowania, ozdobne papiery o koronkowych wzorach, wykorzystywane w cukiernictwie, obrazki dewocyjne. W drodze sztancowania uzyskuje się skorowidze (registry) oraz otwory (dziurki) dla oprawy spiralnej lub grzebieniowej. Sztancowanie miało także zastosowanie w pracach artystycznych (sztancowana dekoracja).
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Sztanca
Sztancowana dekoracja
Grafika
Nalepki introligatorskie o fantazyjnym kształcie uzyskanym w drodze sztancowania
Przypisy
- Wykrawanie, w: Współczesne polskie introligatorstwo i papiernictwo. Mały słownik encyklopedyczny, pod red. J. Celma-Panek, Wrocław 1986, s. 175.
Autor: E.P.
