Sztancowanie
Spis treści
Sztancowanie
(wykrawanie, wycinanie) (niem. stanzen, ausstanzen)
Rodzaj krojenia wykonywany przy użyciu sztancy (wykrojnika). Jest to forma o żądanym kształcie uformowana z blachy zaostrzonej po jednej stronie. Sztancowanie przepbiega poprzez przyłożenie wykrojnika do materiału i poddanie silnemu naciskowi, który może być realizowany ręcznie (uderzenie młotka) lub maszynowo. W introligatorstwie sztancowanie zwykle ma charakter seryjny, wykrawana jest jednocześnie większa liczba użytków (stos), a proces wykrawania wykonywany jest przy użyciu prasy np. prasy do złocenia, maszyny drukarskiej dociskowej (sztanctygiel) lub maszyny drukarskiej płaskiej.
Wykrawanie stosowane jest do wykonywania papierowych produktów o skomplikowanych kształtach, np. etykiety. W drodze sztancowania produkowane są kartonowe i tekturowe opakowania, ozdobne papiery wycinane w koronkowe wzory, wykorzystywane w cukiernictwie, przez sztancowanie uzyskiwano skorowidze (registry) oraz otwory (dziurki) np. dla oprawy spiralnej lub grzebieniowej. Sztancowanie miało także zastosowanie w pracach artystycznych.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Sztanca
Sztancowana dekoracja
Grafika
Nalepki introligatorskie o fantazyjnym kształcie uzyskanym w drodze sztancowania
Przypisy
- Wykrawanie, w: Współczesne polskie introligatorstwo i papiernictwo. Mały słownik encyklopedyczny, pod red. J. Celma-Panek, Wrocław 1986, s. 175.
Autor: E.P.
