Celuloidowe oprawy

Spis treści

1 Celuloidowe oprawy
2 Zobacz też
3 Grafika
4 Przypisy

Celuloidowe oprawy

(ang. celluloid bindings, fr. reliure en celluloïd, niem. Zelluloidbucheinband, wł. rilegatura di celluloide)

Oprawy wykonywane z tworzywa sztucznego, wynalezionego w 1869 przez braci Johna i Isaiaha Hyatt'ów. Celuloid to najstarsze tworzywo termoplastyczne składające się z: nitrocelulozy (70–74%), kamfory (20–30%) oraz barwników i wypełniaczy (1,5–3%). Tworzywo to otrzymuje się przez plastyfikację azotanu celulozy w kamforze. Jest ono łatwopalne, a także mało odporne na działanie związków chemicznych oraz światła.

Celuloid wykorzystywany na oprawy miał postać cienkich, 1-milimetrowej grubości płytek. Przypomina wyglądem kość słoniową, dlatego był używany jako jej imitacja, pozwalał na złocenie introligatorskie na gorąco, oraz barwienie go pigmentami w masie, dzięki czemu uzyskiwano jednolitą barwę lub efekt masy perłowej. Wytłaczanie na gorąco pozwalało na uzyskanie płaskorzeźbowej dekoracji. Próby druku na celuloidzie przez długi czas kończyły się niepowodzeniem, dopiero wynalazek Bernharda Ludwiga (patent z roku 1903) polegający na druku na gorąco dał dobre efekty.

Celuloid charakteryzuje się termoplastycznością, ale też brakiem elastyczności, w związku z czym przeguby albo też całe grzbiety okładek były sporządzane z innego materiału - ze skóry lub tkaniny. Z celuloidu produkowano okładki do albumów oraz książeczek do nabożeństwa.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Kościane oprawy
Modlitewników oprawy

Grafika

Oprawa celuloidowa z dekoracją wytłaczaną
Oprawa celuloidowa wypukłotłoczona, prawdopodobnie Grudziądz, lata 90. XIX w., Biblioteka Miejska w Grudziądzu, fot.: www.kpbc.pl
Oprawa celuloidowa drukowana
Oprawa celuloidowa perłowa