Groszek
Groszek
ziarno, gren (ang. grain, fr. grain, niem. Narben, wł. grana)
Wygląd naturalnej powierzchni skóry, który ujawnia się po procesach garbowania, określany przez zestaw drobnych, naturalnych wypukłości skóry właściwej (naturalny groszek/ziarno). Na wygląd skóry składa się także charakter mieszków włosowych, które tworzą tzw. rysunek lica. Ziarno charakteryzuje skórę, wskazuje na jej pochodzenie, ułatwia rozpoznanie różnych rodzajów skóry. Przykładowo skóry kozie (marokin) mają na ogół ziarno dość wyraźne i wzniesione (g. gruboziarnisty), skóry świńskie charakteryzują się ziarnem z drobnymi otworami po usunięciu szczeciny (g. drobnoziarnisty), skóry cielęce i wołowe nie mają wypukłości, w skórach cielęcych mieszki są bardzo drobne, a w wołowych większe.
W przemyśle garbarskim, głównie od XIX wieku, sztucznie modyfikowano naturalne groszkowanie skóry, w szczególności nadając im ziarno skór kozich. Proces ten polegał na sprasowaniu, "spłaszczeniu" naturalnego ziarna technikami młotkowymi lub poprzez walcowanie, a następnie wytłoczeniu sztucznego deseniu. Do tego celu służyły specjalne prasy, tzw. deseniarki, początkowo ręczne, później elektryczne. Techniką odwrotną do "spłaszczania" ziarna było jego uwypuklenie „podniesienie” ziarna, efekt taki uzyskiwano poprzez szczotkowanie skór. Innym sposobem zmiany naturalnego groszkowania skóry było wygniatanie jej tylko w jednym kierunku, efektem jest "długie" ziarno. Ten ostatni sposób został szczególnie doceniony, w 2. poł. XVIII wieku, najpierw w Anglii, gdzie został wynaleziony ok. 1766 roku, a później we Francji.
Zobacz też
Skóry introligatorskie
Grenowanie
Przypisy
- Encyklopedia wiedzy o książce [red. Birkenmajer A., Kocowski B., Trzynadlowski J.], Wrocław, Warszawa, Kraków, 1971, szp. 840-841.
- Macchi F., Macchi L., Dizionario illustrato della legatura, Milano, 2002, s. 210 .
- Napora S., Technologia galanterii skórzanej, Warszawa 1959, s. 44.
Autor: M.P.B.
