Szycie ściegiem przemiennym
Spis treści
Szycie ściegiem przemiennym
(szycie kombinowane, szycie dwa/trzy/cztery... za jeden) (ang. abbreviated sewing, multi-section sewing, niem. Durchausheftung, Wechselheftung)
Szycie w którym nić przebiegając w jednym kierunku łączy ze sobą dwie (2 za 1) lub więcej składek (3, 4 za 1). Technika szycia, opierająca się na szyciu prostym, znacznie przyspieszająca pracę introligatora i pozwalająca na ograniczenie przyrastania grubości grzbietu.
Historia
Pierwsze użycie tej techniki zidentyfikowano w kodeksach francuskich z 2 poł. XVI w. Znane są również kodeksy z Antwerpii, powstałe w połowie XVI wieku, zszyte tą techniką. Szybko zyskiwała na popularności i pewnym jest, że stosowano ją pod kon. XVII w. w książkach wytwarzanych w warsztatach niemieckich i włoskich. Od XVII wieku do trzeciej ćwierci XIX wieku technika szycia ściegiem przemiennym cieszyła się dużą popularnością. Co zaskakujące, stosunkowo często stosowano ją przy szyciu na zaledwie dwa zwięzy .
Rodzaje szycia przemiennego
Szycie ściegiem przemiennym posiada kilka odmian, w których jedna długość nici przeszywa więcej niż dwie składki. Znane są szycia dwa za jeden, trzy za jeden, cztery za jeden, a nawet więcej. Ilość zwięzów nie może być mniejsza niż ilość składek przeszywanych jedną długością nici. Współczesną praktyką jest przeszywanie kilku pierwszych i ostatnich składek szyciem prostym, tak zwanym jeden za jeden (il. 1), jednakże w kodeksach zabytkowych ta praktyka jest bardzo rzadko spotykana. Pierwszy, podstawowy sposób szycia przemiennego, to sposób dwa za jeden (ang. two-on sewing). Składkę przeszywa się przez pierwszy zwięz tak samo, jak przy szyciu prostym. Następnie przy drugim zwięzie dokłada się kolejną składkę i przeprowadza do niej nić. Przy kolejnym zwięzie nić wraca do poprzedniej składki. Schemat ten powtarza się przez całą długość bloku. Szycie trzy za jeden (ang. three-on sewing), cztery za jeden (ang. four-on sewing) itd. wykonuje się w analogiczny sposób – nić przy kolejnych zwięzach przechodzi do coraz wyższych składek.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
System szycia
Grafika
il. 1. Szycie ściegiem przemiennym na trzy i cztery zwięzy (w dolnym rysunku pominieto połączenie składek w plątnikach). (rys. Zjawiński Z., 1965, s. 112)
Przypisy
- Albritton E., Amato C., A Study of Two Semi-Limp Parchment Binding Styles in the Rare Book Collection at the New York Academy of Medicine Library, w: J. Miller (red.), Sauve Mechanichals. Essays on the History of Bookbinding, Volume 3, 2016, s. 17-18.
- Burdett E., The Craft of Bookbinding. A Practical Handbook, West Vancouver, 1975, s. 91-92.
- Cataldo A., „A swarm of Binders”: Isaiah Thomas’s Bookbinding Network, 1782-1818, w: J. Miller (red.), Sauve Mechanichals. Essays on the History of Bookbinding, Volume 3, 2016, s. 216.
- Language of Bindings, https://www.ligatus.org.uk/lob/search?search_api_views_fulltext=sewing+techniques, (dostęp: 12.08.2018)
- Middleton B.C., A History of English Craft Bookbinding Technique, Londyn, 1978, s. 20-21, 23.
- Romero M.E., European Influence in the Binding of Mexican Printed Books of the Sixteenth Century, w: J. Miller (red.), Sauve Mechanichals. Essays on the History of Bookbinding, Volume 3, 2016, s. 395.
- Szirmai J.A., The Archeology of medieval bookbinding, New York 2017, s.189.
- Wachnik B., Systemy szycia zabytkowych kodeksów - terminologia, historia, systematyka, zagadnienia konserwatorskie, część teoretyczno-badawcza pracy dyplomowej magisterskiej, promotor: dr hab. M. Pronobis-Gajdzis, prof. UMK, Toruń UMK 2020, s. 20, 25, 65-66, 128.
Autor: M.P.B.
