Karty przybyszowe

Karty przybyszowe

(przyszywki) (ang. endleaves, endpapers, endsheets; niem. Vorsatz)

Karty dodane przez introligatora podczas oprawiania książki, zalicza się do nich wyklejki (zob. wyklejka) i tzw. karty ochronne (zob. karty ochronne) dodane na początku bloku książki (antefolium), na jego końcu (postfolia), ale także wstawiane przez introligatora pomiędzy kartami tekstu (interfolium). Karty te, ponieważ były dodawane w procesie oprawiania książki, są wykonane najczęściej z innego papieru niż blok książki.

Typy kart przybyszowych

Znane są różne sposoby wykonywania kart przybyszowych, tak aby tworzyły układ kart początkowych i końcowych z wyklejką, bądź nie. Do kart przybyszowych dodawana bywa scezura, która wówczas stanowi ich element.

Najczęściej spotykane typy kart przybyszowych:

• Karty przybyszowe wyklejkowo-ochronne z jednego arkusza (ang. flyleaves conjoint with pastedowns) – jedna karta złożona na pół, jedna połowa stanowi wyklejkę, druga – kartę ochronną.
• Karty przybyszowe połączone z wyklejką - karty sklejone, np. na zakładkę z wyklejką, karty połączone osobnym grzbietem z wyklejką, np. tzw. wyklejka konserwatorska, wyklejka z widocznym falcem, wyklejka zygzak.
• Karty przybyszowe sfalcowane (zszywki) - sfalcowany grzbiet arkusza wyklejkowego jest założony za pierwszą i ostatnią właściwą składkę.

Grafika

• 

  Karta przybyszowa wyklejkowo-ochronna, schemat, rys. K. Komsta-Sławińska

• 

  Karty przybyszowe wyklejkowo-ochronne, schemat, rys. K. Komsta-Sławińska

Zobacz też

Karty ochronne
Antefolium
Postfolium
Interfolium
Wyklejka

Przypisy

1. Encyklopedia wiedzy o książce [red. Birkenmajer A., Kocowski B., Trzynadlowski J.], Wrocław, Warszawa, Kraków, 1971, szp. 2634 - 2635.
2. Ewa Chlebus, Elementy przybyszowe w oprawach późnogotyckich - formy, funkcja, terminologia. [w:] Roczniki Biblioteczne, rok LXI, Wrocław 2017, s. 67-84.
3. Macchi F., Macchi L., Dizionario illustrato della legatura, Milano, 2002, s. 220.

---

Autor: MPG